21-ASRDA TRANSLINGVAL POETIKA: KELIB CHIQISH TARIXI, TADQIQ ETILISHI VA DOLZARBLIGI

Authors

  • Yangiboyeva Feruza Ortiq qizi Author

Keywords:

vKalit so‘zlar: translingval poetika, ko‘p tillilik, bilingvizm, translingvizm, she’riyatda kod-almashish, ko‘p tilda ijod., Keywords: translingual poetics, multilingualism, bilingualism, translingualism, code-switching in literature, multilingual creativity., Ключевые слова: транслингвальная поэтика, многоязычие, билингвизм, транслингвизм, код-свитчинг в литературе, многоязычное творчество.

Abstract

Annotatsiya: Ushbu maqolada 21-asr adabiyotining muhim hodisasi bo‘lgan translingval poetika – bir nechta tillarda ijod qilish poetikasi atroflicha tahlil qilingan. Translingval adabiyotning kelib chiqish tarixi, uni ilmiy jihatdan o‘rgangan tadqiqotchilar (S. Kellman, S. Dowling va boshqalar) qarashlari yoritiladi. So‘nggi o‘n yillikda xorijda olib borilgan tadqiqotlar natijalari, jumladan, translingval asarlarning ijtimoiy-madaniy ahamiyati va ko‘p tillilikning adabiyotga ta’siri grafik ma’lumotlar yordamida ko‘rsatilgan. Shuningdek, translingval poetikaning hozirgi kundagi dolzarbligi, uning yangi estetik va kommunikativ imkoniyatlari haqida fikr yuritiladi. Maqolada O‘zbekistondagi translingvizmga doir holatlar – tarixiy (Alisher Navoiy misolida) va zamonaviy (Hamid Ismoilov ijodi misolida) misollar ham keltirilib, milliy adabiyotimizda bu yo‘nalishning o‘rganilishi holati muhokama qilinadi. Annotation: The article presents a comprehensive analysis of translingual poetics in the 21st century, a phenomenon where literary works are created across multiple languages. It examines the historical origins of translingual literature and highlights key scholars (such as S. Kellman and S. Dowling) who have studied this field. The findings of recent foreign research (last decade) are discussed, including analytical data and graphical illustrations of how multilingualism influences literature. The contemporary relevance of translingual poetics is explored, emphasizing its new aesthetic and communicative potentials in a globalized world. The article also addresses the state of translingual poetics in Uzbekistan by providing historical examples (e.g., Alisher Navoi’s bilingual legacy) and modern instances (Hamid Ismailov’s works), discussing how this concept is being studied and manifested in Uzbek literature. Аннотация: В статье всесторонне рассмотрена транслингвальная поэтика в литературе XXI века – художественная практика создания произведений с использованием нескольких языков. Описана история возникновения транслингвальной поэтики и круг ученых, изучавших данное направление (С. Келлман, С. Доулинг и др.). Приведены аналитические данные и графики из исследований последнего десятилетия за рубежом, отражающие влияние многоязычия на литературу и актуальность транслингвизма в современном мире. Особое внимание уделено современной значимости транслингвальной поэтики – ее эстетическим возможностям и роли в межкультурной коммуникации. В статье также рассмотрены примеры транслингвизма в Узбекистане: исторические (двуязычное наследие Алишера Навои) и современные (творчество Хамида Исмаилова), а также обсуждается степень изученности данного явления в узбекской литературе.

Published

2025-10-01