ICHKI YONUV DVIGATELLARI VA ELEKTR TRANSPORT VOSITALARINI QIYOSIY TAHLIL QILISH
Keywords:
Kalit so‘zlar: IYD, ETV, energetik samaradorlik, uglerod izi, nol emissiya, batareya holati (SoH), regenerativ tormozlash, hayot tsikli tahlili (LCA).Abstract
Ushbu kengaytirilgan tahliliy maqola zamonaviy avtomobil sanoatining ikki fundamental texnologiyasi – Ichki Yonuv Dvigatellari (IYD) va Elektr Transport Vositalari (ETV) o‘rtasidagi farqlarni chuqur qiyosiy tahlil qiladi. Tadqiqot IYD ning termodinamik cheklovlari (Karls tsikli, $\eta < 40\%$) sababli yuzaga keladigan past energetik samaradorligi va yuqori ekologik emissiya hosil qilish xususiyatini batafsil oʻrganadi. ETV larning esa yuqori elektr motor samaradorligi ($\eta \approx 90\%$) va shahar sharoitida "nol emissiya" tamoyili IYD bilan taqqoslanadi. Maqola, shuningdek, transport vositalarining Umumiy Egalik Narxi (TCO) ga ta’siri, texnik ko‘rik (TO‘K) tizimiga qo‘yiladigan yangi xavfsizlik talablari hamda avtomobilning hayot tsikli bo‘yicha uglerod izi (LCA) masalasini, ayniqsa, batareyalarni ishlab chiqarish va ulardan keyingi utilizatsiya jarayonlarini ilmiy-texnik nuqtai nazardan baholaydi. Tahlil natijalari global energetik o‘tish jarayonining fundamental qonuniyatlarini ochib beradi va O‘zbekiston avtomobil parkini transformatsiya qilish yo‘nalishini asoslashga xizmat qiladi.
