MATEMATIKA VA MEDIASAVODXONLIK: AXBOROT ASRIDA FAKTLARNI AJRATISH
Keywords:
Kalit so‘zlar: matematik savodxonlik, mediasavodxonlik, tanqidiy fikrlash, axborot manipulyatsiyasi, miqdoriy maʼlumotlar, grafiklar tahlili, proporsional fikrlash, axborot asri.Abstract
Annotatsiya:Ushbu maqolada Matematik Savodxonlik va Mediasavodxonlikning axborot asrida haqiqatni yolg'ondan ajratishdagi uzviy bog'liqligi va hal qiluvchi ahamiyati tahlil qilinadi.Biz media orqali uzatilayotgan miqdoriy ma'lumotlar – statistik ko'rsatkichlar, foizlar va grafiklar – manipulyatsiya quroliga aylanishi mumkinligini ko'rsatamiz. Matematik tafakkur (proportsional fikrlash, ehtimollik va statistik tushunchalarni bilish) foydalanuvchiga grafik o'qlari buzilishi, o'rtacha qiymatlar noto'g'ri qo'llanilishi kabi statistik nayranglarni aniqlash imkonini beradi.Tadqiqot natijalari shuni ko'rsatadiki, zamonaviy axborot muhitida faol va tanqidiy fuqaro bo'lish uchun matematik bilimlar shunchaki akademik fan emas, balki shaxsiy va ijtimoiy qarorlar qabul qilishdagi asosiy himoya vositasi hisoblanadi.
Annotation:This article analyzes the inherent link and crucial importance of Mathematical Literacy and Media Literacy in separating truth from falsehood in the information age. We demonstrate that quantitative data disseminated through the media—namely statistical indicators, percentages, and graphs—can be wielded as a tool for manipulation. Mathematical thinking (including proportional reasoning, probability, and knowledge of statistical concepts) empowers the user to identify statistical tricks such as distorted graph axes and the incorrect use of averages. The findings of this study indicate that for an individual to be an active and critical citizen in the contemporary information environment, mathematical knowledge is not merely an academic subject but serves as an essential defense mechanism in making personal and societal decisions. Аннотация.В данной статье анализируется неразрывная связь и решающее значение Математической Грамотности и Медиаграмотности в отделении правды ото лжи в век информации. Мы показываем, что количественные данные, распространяемые через СМИ – а именно статистические показатели, проценты и графики – могут быть использованы как инструмент манипуляции.Математическое мышление (включая пропорциональное мышление, знание теории вероятности и статистических понятий) позволяет пользователю выявлять такие статистические уловки, как искажение осей графиков и некорректное применение средних значений. Результаты исследования показывают, что для того, чтобы быть активным и критически мыслящим гражданином в современной информационной среде, математические знания являются не просто академической дисциплиной, а основным защитным инструментом при принятии личных и социальных решений.