GLOBAL EKOTURIZM MODELLARI TAHLILI: O‘ZBEKISTON BARQAROR RIVOJLANISHI UCHUN ADAPTIV TADBIQ ETISH STRATEGIYALARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: Ekologik turizm, barqaror rivojlanish, xalqaro tajriba, eko-sertifikatlash, mahalliy hamjamiyat. milliy bog‘lar, turizm infratuzilmasi, ekologik soliq., Ключевые слова: Экотуризм, устойчивое развитие, международный опыт, экосертификация, местное сообщество, национальные парки, туристическая инфраструктура, экологический налог., Keywords: Eco-tourism, sustainable development, international experience, eco-certification, local community. national parks, tourism infrastructure, environmental tax.Abstract
Annotatsiya: Hozirgi tezkor davrda ekologik turizm global miqyosda barqaror iqtisodiy o‘sish va atrof-muhitni muhofaza qilishni uyg‘unlashtiruvchi strategik yo‘nalish sifatida shakllanmoqda. Ushbu maqolada Kosta-Rika, Shvetsiya, Germaniya va Nepal kabi davlatlarning ekologik turizmni rivojlantirishdagi ilg‘or tajribalari tahlil qilinib, ularning O‘zbekiston sharoitiga moslashtirish yo‘llari ko‘rsatib o‘tilgan. Xususan, Kosta-Rikaning ekologik soliqlar tizimi, Shvetsiyaning eko-etiketlash amaliyoti hamda Nepalning mahalliy hamjamiyatga asoslangan ekoturizm (Community-Based Ecotourism – CBET) modeli asosida O‘zbekistonda milliy eko-sertifikatlash tizimini yaratish, ekologik to‘lovlar mexanizmini joriy etish va mahalliy aholining turizmda faol ishtirokini ta’minlash taklif etiladi. Tadqiqot natijalari O‘zbekistonda ekologik turizmni barqaror rivojlantirish strategiyasini shakllantirish uchun ilmiy va amaliy asos bo‘lib xizmat qiladi.Аннотация: В современную эпоху стремительного развития экотуризм становится стратегическим направлением, сочетающим устойчивый экономический рост и охрану окружающей среды в глобальном масштабе. В данной статье анализируется передовой опыт таких стран, как Коста-Рика, Швеция, Германия и Непал, в развитии экотуризма и показаны пути его адаптации к условиям Узбекистана. В частности, предлагается создать в Узбекистане национальную систему экосертификации, внедрить механизм экологических платежей и обеспечить активное участие местных жителей в туристической деятельности на основе системы эконалога Коста-Рики, шведской практики экомаркировки и непальской модели экотуризма, основанного на сообществах (CBET). Результаты исследования служат научно-практической основой для формирования стратегии устойчивого развития экотуризма в Узбекистане.
Abstract: In the current fast-paced era, ecotourism is emerging as a strategic direction that combines sustainable economic growth and environmental protection on a global scale. This article analyzes the best practices of countries such as Costa Rica, Sweden, Germany and Nepal in developing ecotourism and shows ways to adapt them to the conditions of Uzbekistan. In particular, it is proposed to create a national eco-certification system in Uzbekistan, introduce a mechanism of environmental payments and ensure the active participation of local residents in tourism based on the Costa Rican eco-tax system, the Swedish eco-labeling practice and the Nepalese Community-Based Ecotourism (CBET) model. The results of the study serve as a scientific and practical basis for the formation of a strategy for the sustainable development of eco-tourism in Uzbekistan.