KORPORATIV OBLIGATSIYALAR ASOSIDA INVESTITSION LOYIHALARNI MOLIYALASHTIRISHNING MEXANIZMLARI VA XUSUSIYATLARI

Abstract

Korporativ obligatsiyalar – bu yuridik shaxslar (odatda yirik kompaniyalar) tomonidan chiqariladigan qarz majburiyatidir. Ular investorlar oldida belgilangan muddatda asosiy qarzni va unga hisoblangan foizni (kupon) qaytarishni nazarda tutadi. Korporativ obligatsiyalar boshqa qimmatli qog‘ozlardan (aksiyalar, davlat obligatsiyalari) farqli o‘laroq, aniq to‘lov shartlari va muddati bilan ajralib turadi. Asosiy ishtirokchilar – emitent (ya’ni korporatsiya) va investorlar bo‘lib, ular o‘zaro kapital aylanishini amalga oshiradi. Kapital bozorining chuqurlashuvi va diversifikatsiyalangan moliyalashtirish manbalarining shakllanishida bu vosita muhim o‘rin tutadi. Obligatsiyalar bozoridagi ishonch darajasi ko‘p jihatdan kredit reytinglari bilan belgilanadi. Masalan, O‘zbekistonda 2024-yil yakunida o‘rtacha kupon stavkasi 18,5 % ni tashkil qilgan, bu esa investorlar uchun yuqori daromadli, lekin nisbatan yuqori tavakkalli vosita ekanligini ko‘rsatadi. Bozor infratuzilmasi esa 10 ballik tizimda atigi 4 ball bilan baholanmoqda.