UZOQ VAQT BOSILISH SINDROMINING O`PKALAR MORFOFUNKSIONAL HOLATIGA TA’SIRI
Keywords:
Kalit so`zlar: Uzoq vaqt bosilish sindromi, o`pka morfologiyasi, alveolyar shikastlanish, reperfuziya, o`tkir respirator distress.Abstract
Annotatsiya: Uzoq vaqt bosilish sindromi (UVBS) — travmatik rabdomioliz va reperfuziya shikastlanishi bilan kechadigan murakkab patologik jarayon bo`lib, ko`plab organ va tizimlarning, jumladan, o`pkalarning morfofunksional holatiga jiddiy ta’sir ko`rsatadi. Ushbu maqolada UVBS sharoitida o`pkalarda yuzaga keladigan patogenetik mexanizmlar, morfologik o`zgarishlar, funksional buzilishlar va klinik ko`rinishlar chuqur tahlil qilinadi. So`nggi yillarda olib borilgan ilmiy tadqiqotlar asosida o`pkalardagi gaz almashinuvi buzilishlari, alveolyar-kapillyar membrana shikastlanishi, sitokinlar va oksidlovchi stressning ahamiyati keng yoritiladi.
References
1. Далгатова А. А., Горелова В. Г., Ибрагимова Э. И. Современный взгляд на патогенез, диагностику и лечение синдрома длительного сдавливания //актуальные проблемы науки и техники. – 2021. – С. 230-234.
2. Елисеева Л. Н. и др. Случай интенсивной терапии синдрома Гудпасчера //Южно-Российский журнал терапевтической практики. – 2023. – Т. 4. – №. 3. – С. 94-100.
3. Жигар А. В. Синдром длительного сдавления как одна из причин летальности пострадавших при ликвидatsiи чрезвычайных ситуatsiй //isbn 978-985-590-124-3© Государственное учреждение образования «Университет гражданской защиты Министерства по чрезвычайным ситуatsiям Республики Беларусь», 2021. – С. 130.
4. Кабартиева Ю. А., Моллаева А. М. Обзор литературы: Иммунопатогенез синдрома длительного сдавления //Современная наука: актуальные проблемы теории и практики. Серия: Естественные и технические науки. – 2021. – №. 3. – С. 270-272.
5. Пилипчук Т. П., Коваль М. И., Криницкая И. Я. Исследование биохимических показателей костного метаболизма у крыс в динамике развития синдрома длительного сдавления //Sciences of Europe. – 2020. – №. 59-1 (59). – С. 20-23.
6. Соколов Н. К. и др. Патогенетическое лечение механо-ожогового шока, вызванного обширной ожоговой травмой и синдромом длительного сдавления (обзор литературы) //Российские биомедицинские исследования. – 2024. – Т. 9. – №. 3. – С. 62-68.
7. Чумаков А. В. и др. Синдром длительного сдавления: общие принципы лечения на военно-морском флоте //Клиническая патофизиология. – 2020. – Т. 26. – №. 3. – С. 16-20.
8. Belghiti A., Benakrout A., Ali G. Anass El Bouti, Mustapha Bensghir, Khalil Abouelalaa. Crush Syndrome Associated with Thoracic Compression and Crushing of Both Lower Limbs: A Case Report //Sch J Med Case Rep. – 2024. – Т. 12. – С. 2159-2163.
9. Demirkol D. et al. Kidney Replacement Therapies and Outcomes in Children With Crush Syndrome–Associated Kidney Injury //JAMA network open. – 2025. – Т. 8. – №. 1. – С. 245.
10. Erdemir A. G. et al. Imaging in crush injury: a spectrum of findings in survivors of the twin earthquakes on February 6, 2023 //Emergency radiology. – 2023. – Т. 30. – №. 4. – С. 513-523.
11. Khan S. et al. Pathophysiology and management of crush syndrome: A narrative review //World Journal of Orthopedics. – 2025. – Т. 16. – №. 4. – С. 104489.
12. Krynytska I. et al. Comparative features of bioelements content in blood, liver and bone tissues in a rat model of crush-syndrome //Bangladesh Journal of Medical Science. – 2024. – Т. 23. – №. 3. – С. 714-721.
13. Long B., Liang S. Y., Gottlieb M. Crush injury and syndrome: a review for emergency clinicians //The American journal of emergency medicine. – 2023. – Т. 69. – С. 180-187.
14. Osman H. G. A. et al. Crush Syndrome and Systemic Necrosis in Trauma Patients: A Systematic Review of Pathophysiology, Anatomical Impact, and Renal Outcomes //Cureus. – 2025. – Т. 17. – №. 8.
15. Yumoto T. et al. Hydrogen gas treatment improves survival in a rat model of crush syndrome by ameliorating rhabdomyolysis //European Journal of Inflammation. – 2023. – Т. 21. – С. 172