BARQAROR RIVOJLANISH VA IQLIM MUHOFAZASI: BIOGAZ TEXNOLOGIYALARINING IMKONIYATLARI.
Keywords:
Kalit so‘zlar: biogaz, iqlim o‘zgarishi, yerdagi ekologik o‘zgarishlar, energiya ta’minoti, ijtimoiy tengsizlik, issiqxona gazlari, chiqindilarni kamaytirish, qayta tiklanuvchi energiya, ekologik samaradorlik, iqtisodiy samaradorlik, biomassa, bioenergetika texnologiyalari, energiya xavfsizligi, chiqindilarni qayta ishlash.Abstract
Annotatsiya: Ushbu maqolada iqlim o‘zgarishi bilan bog‘liq eng dolzarb muammolar, xususan uning iqtisodiy, ekologik va ijtimoiy sohalardagi salbiy oqibatlari hamda ularni yumshatish yo‘llari tahlil qilinadi. Biogaz texnologiyalari iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashda muhim vositalardan biri hisoblanadi. Xususan, ular issiqxona gazlari chiqindilarini kamaytirishda sezilarli ahamiyat kasb etadi. Iqlim inqirozi tobora chuqurlashib borayotgan hozirgi davrda qayta tiklanuvchi energiya manbalariga o‘tish zarurati ortib bormoqda. Bu jarayonda biogaz texnologiyalari ekologik va iqtisodiy jihatdan maqbul yechim sifatida ko‘rilmoqda. Maqolada, shuningdek, O‘zbekistonda biogaz ishlab chiqarish salohiyati, mavjud resurslardan samarali foydalanish imkoniyatlari, duch kelinayotgan muammolar hamda sohaning rivojlanish istiqbollari batafsil yoritiladi.
References
1. IPCC. Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Intergovernmental Panel on Climate Change, 2021.
2. NASA Global Climate Change. “Climate Change: How Do We Know?” https://climate.nasa.gov/evidence/
3. IEA. Global Energy Review 2022. International Energy Agency, 2022.
4. REN21. Renewables 2023 Global Status Report. Renewable Energy Policy Network for the 21st Century, 2023.
5. Angelidaki I., et al. “Biogas Technologies.” In: Bioenergy, Elsevier, 2018.
6. EPA. Overview of Greenhouse Gases. U.S. Environmental Protection Agency, 2023.
7. O‘zbekiston Respublikasi Energetika Vazirligi. “Biogaz va bioenergetika rivoji strategiyasi,” 2024.
8. IEA Bioenergy. “Biogas – An Overview,” 2022.
9. Weiland P. “Biogas production: current state and perspectives.” Applied Microbiology and Biotechnology, 2010
10. Singh A., et al. “Organic Waste to Energy.” Renewable and Sustainable Energy Reviews, 2021.
11. U.S. Department of Energy. “Biogas Opportunities Roadmap,” 2019.
12. European Biogas Association. “European Biogas Report 2023.”
13. FAO. “The Role of Bioenergy in Rural Development,” 2020.
14. US EPA. Methane and Climate Change.
15. Angelidaki I., et al. “Biogas Technologies.” Bioenergy, Elsevier, 2018.
16. IEA. “Methane Emissions from Waste,” 2021.
17. FAO. “Biofertilizers and Soil Health,” 2020.
18. O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va Atrof-muhitni muhofaza qilish qo‘mitasi, 2024.
19. FAO Uzbekistan Report. “Agricultural Waste and Energy Potential,” 2022.
20. O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi. “Qishloq xo‘jaligi chiqindilari bo‘yicha ma’lumotlar,” 2023
21. Biogaz texnologiyalari bo‘yicha qo‘llanma, GIZ Uzbekistan, 2021.
22. UNECE. “Barriers to Renewable Energy in Central Asia,” 2022.
23. GEF-UNDP Project. “Capacity Gaps in Renewable Energy Use in Uzbekistan,” 2020.
24. O‘zbekiston Respublikasi Energetika vazirligi. “Yashil energiya dasturi 2022–2026.”
25. World Bank. “Public-Private Partnerships in Renewable Energy,” 2023.
26. IRENA. “Decentralized Biogas in Agriculture: Global Lessons,” 2021.
27. Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), 2021. Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Cambridge University Press.
28. Holm-Nielsen, J. B., Al Seadi, T., & Oleskowicz-Popiel, P. (2009). The future of anaerobic digestion and biogas utilization. Bioresource Technology, 100(22), 5478–5484.
29. Moller, H. B., Sommer, S. G., & Ahring, B. K. (2004). Methane productivity of manure, straw and solid fractions of manure. Biomass and Bioenergy, 26(5), 485–495.
30. M.Maqsutxonova¹, A.Begdullayev1, H.Abdukarimov, Sh.Kuchkanov// Biogas production from various biomass sources// Uzbekistan academy of sciences institute of materials science April 28- 30, 2025 International Conference “The new materials and solar technologies”
31. Nasir, I. M., Ghazi, T. I. M., & Omar, R. (2012). Production of biogas from solid organic wastes through anaerobic digestion: a review. Applied Microbiology and Biotechnology, 95(2), 321–329.
32. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023-yil 1-fevraldagi PQ–57-sonli qarori. “Yashil energiya manbalarini joriy etish bo‘yicha chora-tadbirlar to‘g‘risida”.