TALABALARNING TANQIDIY VA MANTIQIY FIKRLASHINI SHAKLLANTIRISHDA PEDAGOGIK MUHITNING AHAMYATI
Keywords:
tanqidiy fikrlash, mantiqiy tafakkur, pedagogik muhit, oliy ta’lim, ijodiy yondashuv, hamkorlik, refleksiv o‘qitish, kognitiv rivojlanish, interfaol metodlar, , muammoli ta’lim texnologiyalari, ta’lim sifati.Abstract
Ushbu maqolada talabalarda tanqidiy va mantiqiy fikrlash ko‘nikmalarini shakllantirish jarayonida pedagogik muhitning o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Tanqidiy fikrlash shaxsning mustaqil qaror qabul qilish, tahlil qilish, dalillarni solishtirish va muqobil fikrlarni baholash qobiliyatini rivojlantiradi. Maqolada oliy ta’lim muassasalarida o‘quv jarayonini interaktiv metodlar, muammoli vaziyatlar va ijodiy topshiriqlar asosida tashkil etish orqali talabalarning fikrlash madaniyatini rivojlantirish usullari ko‘rib chiqilgan. Shuningdek, pedagogik muhitda o‘qituvchi va talaba o‘rtasidagi hamkorlik, ochiqlik va erkin muloqot muhitining tanqidiy tafakkurga ijobiy ta’siri ilmiy asosda yoritilgan. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, ijodiy va demokratik pedagogik muhit talabalarning mantiqiy fikrlashini, ularning bilimga bo‘lgan motivatsiyasini kuchaytiradi hamda mustaqil fikrlovchi shaxs sifatida shakllanishiga yordam beradi. Bundan tashqari, maqolada tanqidiy va mantiqiy fikrlashni rivojlantirishda refleksiv o‘qitish, tahliliy yondashuv hamda muammoli ta’lim texnologiyalarining o‘rni alohida e’tibor bilan yoritilgan. Pedagogik muhitda shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim, axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan samarali foydalanish, fikrlar almashinuvi va jamoaviy muhokama madaniyatini rivojlantirish kabi omillar talabalarning tafakkur faolligini oshiruvchi muhim shartlar sifatida baholangan.
References
1. Karimova, V. M. (2020). Pedagogik muhit va shaxs rivojlanishida ijtimoiy-psixologik omillar. – Toshkent: TDPU nashriyoti.
2. Xodjayeva, M. M. (2021). Tanqidiy fikrlashni rivojlantirishda interfaol metodlarning o‘rni. – “Pedagogik ta’lim” jurnali, №3
3. G‘ulomova, D. A. (2022). Talabalarda mantiqiy tafakkurni rivojlantirishda pedagogik yondashuvlar. – Samarqand: SHDPI ilmiy to‘plami.
4. Qodirov, N. A. (2023). Tanqidiy fikrlashni shakllantirishning nazariy asoslari. – “Ta’lim va innovatsiya” jurnali, №2.
5. Murodova, Z. A. (2022). Oliy ta’lim muhitida talabalarning ijodiy va tanqidiy fikrlashini shakllantirish usullari. – Toshkent: Innovatsion ta’lim nashriyoti.
6. G‘aniyeva, Sh. N. (2021). Pedagogik muhit va ta’lim sifati o‘rtasidagi bog‘liqlik. – Toshkent: TDPI ilmiy ishlari to‘plami.
7. Vygotsky, L. S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. – Harvard University Press.
8. Dewey, J. (1933). How We Think: A Restatement of the Relation of Reflective Thinking to the Educative Process. – D.C. Heath and Compan.
9. Hasanov, B. B. (2020). Oliy ta’limda tanqidiy fikrlashni rivojlantirishning psixologik asoslari. – “Yangi pedagogika” ilmiy jurnali.
10. Mustafoyeva, D. A. (2023). Talabalarda tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirish usullari. – [ITM.uz ilmiy jurnalidan maqola].
