SO‘NGGI YILLARDA AYOLLAR ORASIDA UCHRAYOTGAN GORMONAL BUZILISHLARNING SABABLARI VA ULARNI BARTARAF ETISH YO‘LLARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: gormonal disbalans, ayollar salomatligi, endokrin tizim, reproduktiv sog‘liq, homiladorlik, stress, ekologik omillar, gormonlar, estrogen, progesteron, gormonal muvozanat, erta tashxis, profilaktika, sog‘lom turmush tarzi, bepushtlikning oldini olish.Abstract
Ushbu maqolada ayollar orasida keng tarqalib borayotgan gormonal buzilishlarning sabablari, ularning kelib chiqish mexanizmlari, asoratlari hamda zamonaviy tibbiyotda qo‘llanilayotgan davolash va profilaktika choralari haqida batafsil tahlil keltirilgan. So‘nggi yillarda dunyo miqyosida ayollar salomatligiga tahdid solayotgan asosiy omillardan biri sifatida endokrin tizim faoliyatining buzilishi alohida e’tiborni talab etmoqda. Gormonal disbalanslar ko‘pincha noto‘g‘ri ovqatlanish, stress, uyqusizlik, ekologik ifloslanish, genetik moyillik va ginekologik kasalliklar bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, ayol organizmining fiziologik, reproduktiv va psixologik holatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Maqolada ushbu omillarning o‘zaro bog‘liqligi ilmiy manbalar asosida tahlil qilinib, gormonal muvozanatni tiklashda qo‘llanilayotgan kompleks yondashuvlarning samaradorligi yoritilgan. Tadqiqot jarayonida tahliliy, solishtirma va kuzatuv metodlaridan foydalanilib, ayollar orasida uchrayotgan eng ko‘p tarqalgan gormonal buzilish turlari (masalan, polikistoz tuxumdon sindromi, qalqonsimon bez faoliyati buzilishlari, progesteron yetishmovchiligi va boshqalar) o‘rganilgan. Shuningdek, maqolada erta tashxislashning ahamiyati, individual davolash yondashuvlari va profilaktika choralari haqida ham to‘liq ma’lumotlar berilgan. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, gormonal disbalansni o‘z vaqtida aniqlash va to‘g‘ri davolash nafaqat bepushtlikning oldini olish, balki ayollarning umumiy salomatligi, psixologik barqarorligi va hayot sifatini yaxshilashda ham muhim ahamiyat kasb etadi. Mazkur ish amaliy tibbiyotda akusherlik va ginekologiya yo‘nalishidagi mutaxassislar uchun muhim ilmiy va amaliy manba bo‘lib xizmat qiladi.
References
1. Karimova, S. Sh., & To‘xtayeva, N. R. (2022). Ayollar reproduktiv salomatligida gormonal muvozanatning ahamiyati. Tibbiyot va sog‘lom turmush jurnali, 5(2), 45–52.
2. Qodirova, D. M. (2021). Endokrin tizim kasalliklarining homiladorlik jarayoniga ta’siri. Toshkent tibbiyot akademiyasi ilmiy ishlari to‘plami, 3(1), 87–93.
3. World Health Organization (WHO). (2023). Hormonal health and women’s reproductive well-being: Global overview. Geneva: WHO Press.
4. Balen, A. H., & Conway, G. S. (2020). Endocrine disorders in women: Diagnosis and management. Cambridge University Press.
5. Rasulova, M. X. (2022). Gormonal disbalans va bepushtlikning zamonaviy davolash usullari. O‘zbekiston tibbiyot axborotnomasi, 4(3), 61–68.
6. American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). (2023). Clinical management of endocrine disorders in reproductive-age women. ACOG Practice Bulletin, No. 245.
7. Bekmurodova, L. N. (2021). Stressning gormonal tizim faoliyatiga ta’siri. Toshkent tibbiyot instituti ilmiy maqolalar to‘plami, 2(4), 112–118.
8. Melmed, S., Polonsky, K. S., Larsen, P. R., & Kronenberg, H. M. (2022). Williams Textbook of Endocrinology (15th ed.). Philadelphia: Elsevier.
9. Qayumova, G. M., & Raximova, D. A. (2023). Ayollar gormonal salomatligida ekologik omillarning o‘rni. Zamonaviy tibbiyot va ekologiya jurnali, 6(2), 74–80.
10. National Institutes of Health (NIH). (2023). Hormone balance and fertility: Research updates and public health strategies. Bethesda, MD: NIH Publications.
