F73 SINDROMI: PROFOND INTELLEKTUAL NUQSONLAR — ETIOLOGIYA, DIAGNOSTIKA, REABILITATSIYA VA IJTIMOIY QO‘LLAB-QUVVATLASH JIHATLARI

Authors

  • Azizabonu Usmonova Obidjon qizi Author
  • Tursunova Risolat Abdurashid qizi Author
  • Fayzliddinova Laziza Bexzod qizi Author

Keywords:

F73 sindromi, profund intellektual nuqsonlar, ICD-10, diagnostika, etiologiya, reabilitatsiya, adaptiv xulq, komorbiditet, multidisipliner yondashuv, ijtimoiy qo‘llab quvvatlash.

Abstract

Maqolada ICD-10 tasnifiga muvofiq F73 sindromi — profund intellektual 
nuqsonlarning klinik xususiyatlari, etiologik omillari, diagnostik yondashuvlari hamda 
reabilitatsiya jarayonlari tahlil qilingan. Ushbu buzilish kognitiv faoliyat va adaptiv 
xulq-atvorning keskin cheklanishi bilan ajralib turadi. Genetik, perinatal va metabolik 
omillar, shuningdek, komorbid holatlar (epilepsiya, sensorn buzilishlar, motor 
rivojlanishning sustligi) haqida ilmiy dalillar keltirilgan. Diagnostika jarayonida 
multidisipliner yondashuv, adaptiv xulqni baholash shkalalari va genetik 
tekshiruvlarning 
ahamiyati 
yoritilgan. 
Reabilitatsiya 
bo‘yicha 
alternativ 
kommunikatsiya, maxsus pedagogik metodlar, fizioterapiya hamda oilaviy va ijtimoiy 
qo‘llab-quvvatlash zarurligi ta’kidlangan. Maqolada shuningdek stigma, inson 
huquqlari va resurslarning adolatli taqsimlanishi kabi ijtimoiy-axloqiy masalalar ham 
ko‘rib chiqilgan.

References

1.

American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of

Mental Disorders, 5th Edition (DSM-5). Washington, DC: APA, 2013.

2.

World Health Organization. International Classification of Diseases, 10th

Revision (ICD-10). Geneva: WHO, 2016.

3.

Schalock, R.L., et al. Intellectual Disability: Definition, Classification, and

Systems of Supports, 12th Edition. American Association on Intellectual and

Developmental Disabilities, 2021.

4.

Matson, J.L., Kozlowski, A.M. Intellectual Disability and Developmental

Disorders: Diagnosis, Assessment, and Treatment. Springer, 2011.

Published

2025-09-18

How to Cite

F73 SINDROMI: PROFOND INTELLEKTUAL NUQSONLAR — ETIOLOGIYA, DIAGNOSTIKA, REABILITATSIYA VA IJTIMOIY QO‘LLAB-QUVVATLASH JIHATLARI. (2025). ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 77(2), 191-204. https://journalss.org/index.php/obr/article/view/1157