"MUSIQANING INSON HAYOTIDAGI PSIXOLOGIK VA IJTIMOIY AHAMIYATI"
Keywords:
Musiqa, psixologik ta’sir, ijodiy rivojlanish, musiqa terapiyasi, ijtimoiy muhit, emotsional holat, ruhiy salomatlik, inson ongi, madaniyat, estetik tarbiyaAbstract
Zamonaviy jamiyatda musiqa inson hayotining ajralmas bir
qismiga aylangan. Har kuni millionlab odamlar musiqani tinglab, undan ruhiy tasalli,
ilhom, motivatsiya yoki oddiygina zavq olishadi. Musiqa nafaqat madaniy merosning
bir ko‘rinishi, balki shaxsiy va ijtimoiy hissiyotlarni ifoda etish, boshqarish va anglash
vositasi sifatida ham xizmat qiladi. Insoniyat tarixiga nazar solsak, qadim zamonlardan
buyon musiqa urf-odatlar, marosimlar va hayotiy muhim voqealarda ishtirok etib
kelgan. Ilmiy tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, musiqa inson miya faoliyatiga, emotsional
holatiga va hattoki sog‘lig‘iga sezilarli darajada ta’sir ko‘rsatadi. Xususan, musiqa
stressni kamaytirish, ruhiy tushkunlikning oldini olish, ijtimoiy aloqalarni
mustahkamlash kabi omillarda muhim rol o‘ynaydi. Shu sababli, bugungi kunda
musiqa terapiyasi kabi yo‘nalishlar ham keng qo‘llanilmoqda.
References
1.
Axmedova, D. (2019). Musiqaning ruhiy tarbiyada tutgan o‘rni. Toshkent:
“Fan va madaniyat” nashriyoti. – 25–38-betlar.
2.
Qodirov, A. (2021). Musiqa terapiyasining psixologik asoslari. Pedagogika
va psixologiya jurnali, 2-son, 44–51-betlar.
3.
Rustamov, R. (2017). O‘zbek xalq musiqasi asoslari. Toshkent: “Sharq”
nashriyoti. – 60–85-betlar.
4.
Allayarova, M. (2020). “Musiqaning bolalar ruhiyatiga ta’siri”.
San’atshunoslik axborotnomasi, 4-son, 29–35-betlar.
5.
Jusupov, O. (2018). Musiqa va zamonaviy texnologiyalar. Toshkent: “Ilm
ziyo” nashriyoti. – 12–26-betlar.
6.
Mirzayeva, G. (2022). Musiqa ta’limining innovatsion yondashuvlari.
Toshkent: “Ziyo nashr”. – 41–57-betlar.
7.
Toshmatova, S. (2016). “Musiqa orqali estetik tarbiyaning shakllanishi”.
Ma’naviyat va ma’rifat jurnali, 1-son, 22–30-betlar.
8.
Nasrullayev, B. (2018). Yoshlar tarbiyasida musiqa vositasining
ahamiyati. Toshkent: “Yangi asr avlodi”. – 33–48-betlar.
9.
Chanda, M. L., & Levitin, D. J. (2013). The neurochemistry of music. Trends
in
Cognitive
Sciences,
https://doi.org/10.1016/j.tics.2013.02.007
10.
17(4),
179–193.
Särkämö, T., et al. (2008). Music listening enhances cognitive recovery and
mood after middle cerebral artery stroke. Brain, 131(3), 866–876.
