VIRUSLI GEPATIT A, B, C,D TURLARI, BELGILARI VA DAVOLASH USULLARI
Keywords:
Viral hepatitis, hepatitis A, hepatitis B, hepatitis C, hepatitis D, liver inflammation, infection, transmission routes, clinical signs, treatment methods, prevention, vaccine, antiviral therapy, epidemiological control.Abstract
Ushbu maqolada jigar kasalliklari ichida eng keng tarqalgan va
global miqyosda jiddiy sog‘liq muammosini keltirib chiqargan virusli gepatitlar A, B,
C hamda D turlari har tomonlama tahlil qilinadi. Tadqiqotda ushbu viruslarning kelib
chiqish sabablari, biologik tuzilishi, patogenez mexanizmlari, kasallik belgilari,
rivojlanish bosqichlari, yuqish yo‘llari, organizmga ta’siri va zamonaviy davolash
usullari ilmiy asosda yoritilgan. Virusli gepatitlar jigarda yallig‘lanish jarayonini
keltirib chiqarib, gepatotsit hujayralarining shikastlanishiga va ularning funksional
buzilishiga olib keladi. Kasallikning davomiy shakllari jigar sirrozi va hatto
karsinomaning rivojlanishiga sabab bo‘ladi. Maqolada JSST va O‘zbekiston
Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan taqdim etilgan so‘nggi ma’lumotlar
asosida epidemiologik holat, yuqish mexanizmlari (fekal-oral, parenteral, vertikal va
jinsiy yo‘llar), viruslarning genetik va biologik o‘zgarish xususiyatlari hamda immun
tizim bilan o‘zaro ta’siri tahlil qilingan. Shuningdek, gepatitlarga qarshi profilaktika
choralarining ahamiyati, vaksinalarning samaradorligi, antiviral terapiya turlari
(interferonlar, nukleozid analoglari, DAA preparatlari) hamda jigarni himoya qiluvchi
parhez va davo yondashuvlari haqida batafsil ma’lumotlar keltiriladi. Tadqiqotning
dolzarbligi shundaki virusli gepatitlar hozirgi kunda ham yuqori o‘lim ko‘rsatkichiga
ega bo‘lgan infeksion kasalliklardan biri bo‘lib, ularni erta aniqlash, kompleks davo va
emlash orqali nazorat ostiga olish global sog‘liqni saqlash tizimining asosiy
vazifalaridan biri hisoblanadi.
References
1. O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi. “Virusli gepatitlarni oldini
olish va davolash bo‘yicha milliy klinik protokol”, Toshkent, 2023.
2. World Health Organization (WHO). Global Hepatitis Report, Geneva, 2024.
3. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Viral Hepatitis: Surveillance
and Prevention Guidelines, Atlanta, 2023.
4. Ryan, K. J., & Ray, C. G. (2022). Sherris Medical Microbiology (8th Edition).
McGraw-Hill Education.
5. Kumar, V., Abbas, A. K., & Aster, J. C. (2023). Robbins and Cotran Pathologic
Basis of Disease (11th Edition). Elsevier.
6.
Lok, A. S., & McMahon, B. J. (2022). Chronic Hepatitis B: Update 2022,
Hepatology Journal, Vol. 76(5), pp. 1543–1565.
7. Pawlotsky, J. M. (2023). Hepatitis C Virus: Virology and Treatment, The Lancet
Gastroenterology & Hepatology, Vol. 8(3), pp. 210–225.
8.
Hadziyannis, S. J. (2021). Hepatitis D Virus Infection: Clinical Features and
Management, Journal of Hepatology, Vol. 75(4), pp. 812–820.
9. World Health Organization. Guidelines for the Prevention, Care and Treatment of
Persons with Chronic Hepatitis Infection, Geneva, 2022.
10. Yuldashev, M. & Rahmatova, N. (2023). Virusli gepatitlarning epidemiologiyasi
va profilaktikasi, Toshkent Tibbiyot Akademiyasi nashriyoti.
