NUKLIEN KISLOTALAR MAVZUSIDA MAQOLA
Keywords:
Nuklein kislotalarning kimyoviy tarkibi nukleotidlardan iborat bo‘lib, har bir nukleotid azotli asos, uglevod (riboza yoki dezoksiriboza) va fosfat guruhidan tashkil topgan. Ularning ketma-ketligi genetik kodni belgilaydi, ya’ni organizmda oqsillar qanday tartibda sintezlanishini aniqlaydi.Abstract
Nuklein kislotalar — barcha tirik organizmlarning hujayralarida mavjud
bo‘lgan, irsiy axborotni saqlovchi, uzatuvchi va ifodalovchi murakkab yuqori
molekulyar birikmalardir. Ular organizmning genetik dasturini belgilaydi, nasldan
naslga biologik xususiyatlarning o‘tishini ta’minlaydi va hujayra faoliyatini
boshqaradi. Nuklein kislotalar ikkita asosiy turga bo‘linadi: dezoksiribonuklein kislota
(DNK) va ribonuklein kislota (RNK). DNK hujayra yadrosida joylashgan bo‘lib, u
genetik axborotning asosiy tashuvchisi hisoblanadi. Uning molekulasi ikki zanjirli
spiral shaklida bo‘lib, to‘rtta azotli asos – adenin, timin, guanin va sitozindan tashkil
topgan. DNKning asosiy vazifasi – genetik ma’lumotni saqlash va avlodlarga
uzatishdir. RNK esa odatda bir zanjirli bo‘ladi va DNKdan olingan ma’lumotni oqsil
sintezi jarayonida ifodalaydi. RNKning uch asosiy turi mavjud: informatsion (iRNK),
transport (tRNK) va ribosomal (rRNK). Har biri oqsil biosintezida o‘ziga xos rol
o‘ynaydi.
References
1. To‘xtayev, B. & Xolmatov, T. (2019). Umumiy biologiya. Toshkent: O‘zbekiston
Milliy Universiteti nashriyoti.
2. Zaynutdinov, A. (2020). Molekulyar biologiya asoslari. Toshkent: Fan va
texnologiya nashriyoti.
3. Lehninger, A. L. (2017). Principles of Biochemistry (7th ed.). New York: W. H.
Freeman and Company.
4. Watson, J. D., Baker, T. A., Bell, S. P., Gann, A., Levine, M., & Losick, R. (2018).
Molecular Biology of the Gene (7th ed.). New York: Pearson Education.
5. Berg, J. M., Tymoczko, J. L., & Gatto, G. J. (2019). Biochemistry (9th ed.). New
York: W. H. Freeman.
6. Lodish, H., Berk, A., Kaiser, C. A., & Krieger, M. (2021). Molecular Cell Biology
(9th ed.). New York: W. H. Freeman and Company.
7. Alberts, B., Johnson, A., Lewis, J., Morgan, D., Raff, M., Roberts, K., & Walter, P.
(2022). Molecular Biology of the Cell (7th ed.). New York: Garland Science.
8. O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi. (2023).
Biologiya fani bo‘yicha o‘quv qo‘llanma. Toshkent.
9. Karp, G. (2020). Cell and Molecular Biology: Concepts and Experiments (9th ed.).
New Jersey: John Wiley & Sons.
10. Nelson, D. L., & Cox, M. M. (2021). Lehninger Principles of Biochemistry (8th
ed.). New York: W. H. Freeman.
