GIPERTONIYA BEMORLARINI SANATORIY-KURORTDA TABIIY OMILLAR VA RATSIONAL OVQATLANISH ASOSIDA REABILITATSIYA QILISH SAMARADORLIGI
Keywords:
arterial gipertoniya, sanatoriy-kurort, mineral suvlar, reabilitatsiya, dietoterapiya, balneoterapiya, profilaktikaAbstract
Maqolada arterial gipertoniya bilan og‘rigan bemorlarni sanatoriy
kurort sharoitida mineral suvlar va ratsional ovqatlanish asosida reabilitatsiya qilish
samaradorligi o‘rganilgan. Tadqiqot 60 nafar gipertoniya II–III bosqichidagi
bemorlarda olib borildi. Asosiy guruhga mineral suvlar bilan balneoterapiya, ichimlik
suv rejimi, fraksion past tuzli ovqatlanish va jismoniy faollik dasturi qo‘llandi, nazorat
guruhiga esa standart dori terapiyasi berildi. Reabilitatsiya 14 kun davom etdi.
Natijalarga ko‘ra, asosiy guruhda sistolik arterial bosim 15–25 mm Hg, diastolik bosim
8–12 mm Hg pasaydi, yurak urish tezligi kamaydi, tana massasi indeksi tushdi, stress
darajasi pasaydi va uyqu sifati yaxshilandi. Nazorat guruhida esa o‘zgarishlar minimal
bo‘ldi. Olingan ma’lumotlar mineral suvlar va ratsional ovqatlanishning gipertoniya
bemorlarida qon bosimini barqarorlashtirish, psixo-emosional holatni yaxshilash va
hayot sifatini oshirishda samarali ekanligini ko‘rsatadi. Ushbu yondashuv dori
vositalariga bo‘lgan ehtiyojni kamaytirishi va uzoq muddatli profilaktik natija berishi
mumkin.
References
1.
A.Karimov, , & Mavlanov, B. (2021). Arterial gipertoniya va reabilitatsiya
asoslari. Toshkent: Tibbiyot.
2.
Sh.Abdullayev, & Xolmatova, N. (2022). Kurortologiya va sanatoriy davolash
usullari. Toshkent: Innovatsiya Ziyo.
3.
D.Rasulova, (2023). Sanatoriy muhitida mineral suvlarning terapevtik
ahamiyati. Tibbiy fanlar axborotnomasi, (4), 88–93.
4.
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi. (2023). Arterial
gipertoniya bo‘yicha klinik protokol. Toshkent.
5.
European Society of Cardiology. (2023). 2023 ESC Guidelines for the
management of arterial hypertension.
6.
B.Williams, G.Mancia, et al. (2023). Practice Guidelines for Hypertension.
Journal of Hypertension, 41, 112–135.
7.
F.Messerli, C.Bavishi, et al. (2022). Hypertension management and lifestyle
therapy. European Heart Journal, 43(9), 897–910.
8.
P. K.Whelton, R.M.Carey, et al. (2022). AHA Guideline for the prevention,
detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults. American
Heart Association.
9.
K.Stolarz‐Skrzypek, et al. (2021). Lifestyle and non-pharmacological
interventions in hypertension. Cardiology Review, 29(7), 356–363.
10.
K.Sarsenbayev, & A.Yelubayev, (2020). Kurortologiya va reabilitatsiya
asoslari. Almaty: Medpress.
11.
H.Selye, (2022). Stress nazariyasi va adaptatsiya mexanizmlari. Moskva:
Meditsina.
12.
N.Batenov, (2021). Mineral suvlarning fiziologik ta’siri. Kurort tibbiyoti
jurnali, (2), 45–52.
