ODATIY GEMOGLOBIN-GAPTOGLOBIN KOMPLEKSIDAN FARQ QILUVCHI, INSON QON ZARDOBIDAGI ERKIN GEMOGLOBIN MIQDORINI ANIQLASH USULI
Keywords:
Erkin gemoglobin, Gaptoglobin, miqdoriy o‘lchov, immunoassay, lateks immunoturbidimetrik o‘lchov usuli, lateks agglutinasiyasi turbidimetrik immunoassay.Abstract
Erkin gemoglobin (erkin Hb) miqdorini qon zardobida o‘lchash,
gemolitik kasalliklar bilan og‘rigan bemorlarda organ zararlanishi xavfini baholashda
muhim hisoblanadi. Biroq, klinik amaliyotda keng qo‘llaniladigan rangli metod, erkin
Hb va gemoglobin-haptoglobin kompleksi (Hb-Hp) o‘rtasida farq qilmaydi, balki
umumiy Hb darajasini aks ettiradi. O‘lchov vaqtlari uzoq bo‘lganligi sababli,
o‘lchashda yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan o‘lchov usuli sifatida klinik qo‘llanilishi
cheklangan. Ushbu tadqiqotda, biz agglutinasiyasi immunoturbidimetrik o‘lchov
(LATIA) yordamida erkin Hbni qon zardobida tez o‘lchash uchun yangi metod ishlab
chiqdik, bu usul Hb-Hp dan farq qiladi. Ushbu metod, avtomatik biokimyo analizatori
yordamida 15 daqiqa ichida 1–100 μg/mL oralig‘ida erkin Hbni o‘lchash uchun
ishlatilishi mumkin. Sog‘lom insonlardan olingan Hb bilan to‘ldirilgan qon zardob
namunalari yordamida, yangi ishlab chiqilgan metod va SEC-HPLC yordamida
aniqlangan Hb darajalari o‘rtasida yuqori korrelyatsiya kuzatildi, bu erkin Hb uchun
aniqroq ma’lumotni ko‘rsatadi. Ushbu yangi o‘lchov usuli, turli gemolitik kasalliklar
bilan og‘rigan bemorlarda erkin Hb darajalarini monitoring qilish va o‘lchangan
qiymatlar asosida terapevtik strategiyalarni ishlab chiqish uchun ishlatilishi mumkin.
Biroq, uning klinik samaradorligini baholash uchun qo‘shimcha tadqiqotlar talab
etiladi.
References
[1] M. F. Perutz, Gemoglobinada kooperativ effektlarning stereokimyoviy
mexanizmi,
Biochimie
[2]
54
(1972)
587–588.
M. F. Perutz va boshqalar, Gemoglobinada kooperativ effektlarning
stereokimyoviy mexanizmi qayta ko‘rib chiqildi, Annu. Rev. Biophys. Biomol. Struct.
27
(1998)
1–34.
[3] M. Kristiansen va boshqalar, Gemoglobinni tozalash retseptorini aniqlash, Nature
409
(2001)
198–201.
[4] M. R. Langlois, J. R. Delanghe, Haptoglobin polimorfizmining insonlar uchun
biologik
va
klinik
ahamiyati,
Clin.
Chem. 42 (1996) 1589–1600.
[5] J. R. Neal va boshqalar, ECMO yoki VAD yordamida o‘tkazilayotgan bemorlarda
kritik pomp trombusi diagnostikasi uchun kunlik plasma-erkin gemoglobin
darajalaridan foydalanish, J. Extra Corpor, Technol. 47 (2015) 103–108.
[6] I. C. Vermeulen Windsant va boshqalar, Hemoliz asosiy aorta jarrohligi paytida
o‘tkir
buyrak jarohati bilan bog‘liq, Kidney Int. 77 (2010) 913–920.
