OPERATIV BUDJETLAR.MOLIYAVIY BUDJETLAR
Keywords:
Budjetlashtirish, Operativ budjet, Moliyaviy budjet, Boshqaruv hisobi, Naqd pul oqimi, Varians tahlili, Strategik rejalashtirish, Samaradorlik.Abstract
Ushbu maqola korxonalarning moliyaviy barqarorligini va samaradorligini
ta’minlashda markaziy o‘rin tutadigan operativ va moliyaviy budjetlarni har
tomonlama tahlil qilishga bag‘ishlangan. Budjetlashtirish tizimi zamonaviy boshqaruv
hisobining ajralmas qismi bo‘lib, u nafaqat kelgusi davrga mo‘ljallangan rejalarni
belgilash, balki haqiqiy natijalarni rejalashtirilgan ko‘rsatkichlar bilan taqqoslash
orqali boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun asos yaratadi. Maqolada operativ
budjetlarning (masalan, sotish, ishlab chiqarish, material xaridi budjetlari) mikro
darajadagi samaradorlikni oshirishdagi o‘rni, shuningdek, ularning moliyaviy
budjetlarga (daromadlar va xarajatlar, naqd pul oqimi, balans budjetlari)
integratsiyalashuvi ko‘rib chiqiladi. Tahlil natijalari budjetlashtirishning ushbu ikki
turining o‘zaro bog‘liqligi va ularning korxonaning umumiy strategik maqsadlariga
erishishdagi hal qiluvchi ahamiyatini ko‘rsatadi. Tadqiqotda aniq miqdoriy
ma’lumotlar asosida keltirilgan misollar operativ xarajatlarni optimallashtirish va
moliyaviy oqimlarni samarali boshqarish orqali korxona qiymatini oshirish
mexanizmlarini yoritadi.
References
Anthony, R. N. — Planning and Control Systems: A Framework for Analysis —
Boston: Division of Research, Graduate School of Business Administration, Harvard
University, 2015, 187-205 betlar.
Horngren, Ch. T. and Foster, G. — Cost Accounting: A Managerial Emphasis — New
Jersey: Prentice Hall, 2023, 315-350 betlar.
Kaplan, R. S. and Norton, D. P. — The Balanced Scorecard: Translating Strategy into
Action — Boston: Harvard Business School Press, 2016, 50-75 betlar.
Kovalyov, V. V. — Finansovыy menedjment: teoriya i praktika — Moskva: Prospekt,
2009, 410-440 betlar.
Shourin, E. G. — Byudjetirovanie kak instrument upravleniya finansami predpriyatiya
— Sankt-Peterburg: Izdatelstvo Sankt-Peterburgskogo universiteta ekonomiki i
finansov, 2018, 90-115 betlar.
