“DAUN SINDROMIDA KOGNITIV BUZILISHLAR VA NEYROPSIXOLOGIK O‘ZGARISHLAR HAMDA ULARNING GENETIK VA NEVROBIOLOGIK ASOSLAR”

Authors

  • Hakimjonova Sarvara Doniyor qizi Author
  • Farmonova Yulduz Usmonjon qizi Author
  • Baxshilloyeva Sevinch Bobojon qizi Author

Keywords:

Daun sindromi, Prefrontal korteks, Kognitiv buzilishlar, DYRK1A, Sinaptik disfunktsiya, Neyroplastiklik, Gen terapiyasi, Neyroprotektor dorilar.

Abstract

Mazkur maqolada Daun sindromining neyropsixologik simptomlari, ularning 
genetik va neyroanatomik asoslari hamda zamonaviy reabilitatsiya va terapevtik 
yondashuvlar tahlil qilingan. Tadqiqotda prefrontal korteks va gipokampusdagi 
o‘zgarishlarning sinaptik disfunktsiya va neyronal differensiasiya cheklanishi bilan 
bog‘liqligi ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, DYRK1A kabi genlarning ortiqcha 
ekspressiyasi asosida yuzaga kelgan miya strukturasi va funksiyasidagi buzilishlar 
Daun sindromi uchun xos bo‘lgan kognitiv zaifliklarni yuzaga keltirishi ta’kidlangan. 
Maqolada reabilitatsiyaning asosiy yo‘nalishlari – erta pedagogik aralashuv, nutq 
terapiyasi, kognitiv va ijtimoiy ko‘nikmalarni rivojlantirish kabi chora-tadbirlar tahlil 
qilinadi. Shu bilan birga, gen terapiyasi va neyroprotektor moddalarga asoslangan 
innovatsion yondashuvlarining istiqbollari yoritilgan. Mualliflar Daun sindromiga ega 
shaxslarning 
kognitiv 
rivojlanishini 
qo‘llab-quvvatlashda 
kompleks 
personalizatsiyalangan terapiyalarning dolzarbligini asoslab berishgan.

References

1. Antonarakis, S. E., Lyle, R., Dermitzakis, E. T., Reymond, A., & Deutsch, S. (2004).

Chromosome 21 and Daun syndrome: From genomics to pathophysiology. Nature

Reviews Genetics, 5(10), 725–738. https://doi.org/10.1038/nrg1448

2. Gardiner, K. (2010). Molecular basis of pharmacotherapies for cognition in Daun

syndrome. Trends in Pharmacological Sciences, 31(2), 66–73.

3. Lott, I. T., & Dierssen, M. (2010). Cognitive deficits and associated neurological

complications in individuals with Daun’s syndrome. The Lancet Neurology, 9(6), 623

633.

4. Wiseman, F. K., Al-Janabi, T., Hardy, J., Karmiloff-Smith, A., Nizetic, D.,

Tybulewicz, V. L., … & Fisher, E. M. (2015). A genetic cause of Alzheimer disease:

mechanistic insights from Daun syndrome. Nature Reviews Neuroscience, 16(9), 564

574.

5. (Dierssen M., & Herault Y. (2016). Journal of Neuroscience, 36(8), 2517–2528.

https://doi.org/10.1523/JNEUROSCI.3982-15.2016)

6. (Tiano L., & Busciglio J. (2011). Current Gerontology and Geriatrics Research,

2011, 127023. https://doi.org/10.1155/2011/127023 )

7.

(Voronov S. V., et al. (2008). PNAS, 105(32), 11900–11905.

https://doi.org/10.1073/pnas.0804314105 )

8. Зуева, Н. В., & Богданов, М. В. (2018). Когнитивные нарушения при синдроме

Дауна и подходы к их коррекции. Неврология и психиатрия, 7, 33–39.

Published

2025-11-18

How to Cite

“DAUN SINDROMIDA KOGNITIV BUZILISHLAR VA NEYROPSIXOLOGIK O‘ZGARISHLAR HAMDA ULARNING GENETIK VA NEVROBIOLOGIK ASOSLAR”. (2025). ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 81(3), 116-129. https://journalss.org/index.php/obr/article/view/5631