TARIXIY MA’LUMOTLARNI RAQAMLASHTIRISHDA SUN’IY INTELLEKTNING O‘RNI
Keywords:
Kalit so‘zlar: Sun’iy intellekt, raqamlashtirish, tarixiy ma’lumotlar, neyron tarmoqlar, tabiiy tilni qayta ishlash (NLP), kompyuter ko‘rish (Computer Vision), OCR texnologiyasi, raqamli tarixshunoslik, ma’lumotlar tahlili, madaniy merosni saqlash.Abstract
Annotatsiya. Ushbu maqolada tarixiy ma’lumotlarni raqamlashtirish jarayonida sun’iy intellekt (SI) texnologiyalarining o‘rni va imkoniyatlari tahlil qilinadi. Raqamli arxivlar, matnni avtomatik tanish (OCR), tabiiy tilni qayta ishlash (Natural Language Processing - NLP) hamda tarixiy manbalarni tiklashda ishlatiladigan neyron tarmoqlarning roli ko‘rsatib o‘tilgan. Tadqiqotning asosiy maqsadi – tarixiy merosni saqlash, qayta ishlash va ommalashtirishda SI texnologiyalarining afzalliklarini ochib berishdir. Natijalar shuni ko‘rsatadiki, SI yordamida qadimiy qo‘lyozmalarni tahlil qilish, ularni raqamli formatga o‘tkazish va avtomatik tarjima qilish samaradorligi ortmoqda.
References
1. UNESCO Digital Heritage Report, 2022.
2. Google Arts & Culture – AI and Heritage Projects, 2023.
3. O‘zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari vazirligi hisobotlari, 2024.
4. OpenAI Research on Historical OCR Models, 2023.
5. “O‘zbekiston Milliy Arxivi” matbuot xizmati, 2024.
6. European Commission, “AI for Cultural Heritage”, 2022.
7. IBM AI Research, “Computer Vision in History Digitization”, 2021.
8. Abdullayev, B. (2025). “Sun’iy intellekt asosida raqamli tarixiy ma’lumotlarni boshqarish”. Termiz DU Ilmiy to‘plam.
9. N.N. Karimov, “Tarixiy ma’lumotlarni raqamlashtirish metodlari”, Toshkent, 2024.
10. IEEE Conference on AI for Humanities, Proceedings, 2023.
