QORAMOLLARDA OSTEODISTROFIYA VA KETOZNI BASHORAT QILISHDA SUN'IY INTELEKT MODELIDAN FOYDALANISHNING AFZALLIKLARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: qoramol, osteodistrofiya, ketoz, sun’iy intellekt, noaniq mantiq, neyrosodik model, veterinariya amaliyoti, erta tashxis, smart-stado.Abstract
Qoramollarda uchraydigan osteodistrofiya va ketoz metabolik kasalliklari sut
va go‘sht ishlab chiqarish samaradorligini pasaytirib, fermer xo‘jaliklariga katta
iqtisodiy zarar yetkazadi. Ushbu kasalliklarni erta bashoratlash va tashxislash
hayvonlarning sog‘lig‘ini saqlash hamda xo‘jaliklarning barqarorligini ta’minlashda
muhim ahamiyatga ega. Tadqiqotda sun’iy intellekt (SI) modellaridan, xususan noaniq
va neyrosodik mantiq yondashuvlaridan foydalanilib, kasalliklarning rivojlanish
ehtimolini oldindan aniqlash imkoniyati yaratildi. Veterinariya punktlari va fermer
xo‘jaliklaridan olingan klinik belgilar hamda laboratoriya natijalari asosida
prognozlash algoritmlari ishlab chiqildi. Natijalarga ko‘ra, ishlab chiqilgan SI modeli
osteodistrofiya va ketozni bashoratlashda 92–96% aniqlikka erishdi. An’anaviy
tashxislash usullariga nisbatan model tezkorligi, inson xatolarining kamayishi va klinik
belgilar kuchaymasidan oldin ogohlantirish imkoniyatlari bilan ustunlik qildi. Tadqiqot
natijalari veterinariya amaliyotida SI modellaridan foydalanish tashxis aniqligi,
davolash xarajatlarini kamaytirish va mahsuldorlikni oshirishda muhim afzalliklarga
ega ekanligini ko‘rsatdi.
References
Adabiyotlar:
1. Muhamediyeva, D.T., Safarova, L.U., Mavlyanov, M.T. Environmental
protection in the farming system. E3S Web of Conferences ., 2024, 480,
02018
3. Muhamediyeva, D.T., Safarova, L.U., Umarov, D.I. Application of a genetic
algorithm in solving problems of environmental protection in agro-industrial
production. E3S Web of Conferences ., 2024, 480, 030210
1. 3.Muhamediyeva, D.T., Safarova, L.U., Ruzikulov, R.F. Expert systems for
diagnostics of infectious diseases in cattle. BIO Web of Conferences, 2023, 71, 01073
4. Muhamediyeva, D.T., Safarova, L.U., Tukhtamurodov, N. Building a fuzzy
sugeno model for diagnosing cattle diseases on the basis of developing a
knowledge base. AIP Conference Proceedings ., 2023, 2817, 020037
5. Muhamediyeva, D.T., Safarova, L.U., Tukhtamurodov, N.. Early diagnostics
of animal diseases on the basis of modern information technologies nAIP
Conference Proceedings ., 2023, 2817, 020038
6. Turimov Mustapoevich, D., Muhamediyeva Tulkunovna, D., Safarova
Ulmasovna, L., Primova, H., Kim, W. Improved Cattle Disease Diagnosis
Based on Fuzzy Logic Algorithms. Sensors ., 2023, 23(4), 2107
7. Primova, H.A., Mukhamedieva, D.T., Safarova, L. .Application of Algorithm
of Fuzzy Rule Conclusions in Determination of Animal's Diseases Journal of
Physics: Conference Series ., 2022, 2224(1), 0120079
8. Primova, H., Safarova, L. The predictive model of disease diagnosis
osteodystrophy cows using fuzzy logic mechanisms. AIP Conference
Proceedings ., 2021, 2365, 050005
9. Safarova, L. Formation of informative signs for predicting the disease of
highly productive cows with non-communicable diseases Journal of Physics:
Conference Series ., 2021, 1901(1), 012049
10. Muhamediyeva, D., Safarova, L., Tukhtamurodov, N. Neutrosophic Sets and
Their Decision-Making Methods on the Example of Diagnosing Cattle
Disease/International Conference on Information Science and
Communications Technologies: Applications, Trends and Opportunities,
ICISCT 2021, 2021
11. DT Muhamediyeva, LU Safarova, SX Eshankulov. Utilizing ensemble
learning methods for the classification of forest cover types. Third
International Conference on Optics, Computer Applications, and Materials
Science (CMSD-III 2023). SPIE. 2024
12. E Rustamov, DT Muhamediyeva, LU Safarova. Development and
management of product knowledge base. Third International Conference on
Optics, Computer Applications, and Materials Science (CMSD-III 2023).
SPIE. 2024
13. DT Muhamediyeva, LU Safarova, SS Nabiyeva. Solving the problem of
classifying forest cover types based on soil characteristics. Third
International Conference on Optics, Computer Applications, and Materials
Science (CMSD-III 2023). SPIE. 2024
2. 14 . Примова Х.А., Сафарова Л. Прогностическая модель диагностике
болезни остеодистрофии у коров с использованием нечеткое множество //ABSTRACTS of the Uzbekistan-Malaysia international online conference
Computational models and technologies August 24-25, 2020, С.143-145
14. Л.У. Сафарова, Л.У.Сафарова, С.С.Набиева Ҳайвонларда неврологик
белгиларни норавшан тизим ёрдамида аниқлашнинг мантиқий моделини
қуриш//Инновацион ва замонавий Ахборот технологияларини таълим,
фан ва бошқарув соҳаларида қўллаш истиқболлари халқаро илмий –
амалий онлайн конференция, 2020 й. 166-169 бетлар.
15. Примова Х.А., Сафарова Л.У. Норавшан тўпламлар назариясидан
фойдаланиб сигирларда остеодистрофия касаллик ҳолатини
башоратлаш моделини қуриш // Муҳаммад ал-Хоразмий авлодлари. –
Тошкент, 2020. – № 2(12). – С.29-32. (05.00.00; №10).
16. Сафарова Л.У. Касаллик ҳолатни аниқлашда баҳолаш ва башоратлаш
моделини қуриш// Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги-ЎзА Илм фан
бўлими (электрон журнал). - Тошкент, 2020 февраль С. 1-7.
17. Сафарова Л.У. Построение параметров функции принадлежности для
оценки состояния болезни высокопродуктивных коров // Проблемы
вычислительной и прикладной математики. – Ташкент, 2021.
18. Сафарова Л.У. Программа диагностирования болезни крупного
рогатого скота с использованием нечеткой модели. // Агентствo по
интеллектуальной собственности РУз. Свидетельство № DGU 10800.