JISMONIY, AQLIY, SENSOR (SEZGI) YOKI RUHIY NUQSONLARI BOLGAN BOLALAR (SHAHSLARI) UCHUN TA'LIM TASHKILOTLARIDA INKLUZIV TA'LIM TASHKIL ETILISHI.
Keywords:
Kalit so‘zlar: Inkluziv taʼlim, nogironligi bo‘lgan bolalar, jismoniy nuqson, aqliy rivojlanish, sensor buzilish, ruhiy salomatlik, taʼlim muassasalari, integratsiya, ijtimoiylashuv.Abstract
Annotatsiya: Ushbu maqolada jismoniy, aqliy, sensor (sezgi) yoki ruhiy
nuqsonlari bo‘lgan bolalar uchun taʼlim muassasalarida inkluziv taʼlimni tashkil
etishning mohiyati, dolzarbligi va amaliy asoslari yoritiladi. Inkluziv taʼlim – barcha
bolalarning teng huquqliligini taʼminlash, ularni jamiyatning to‘laqonli aʼzosi sifatida
shakllantirishga qaratilgan yondashuvdir. Maqolada mavjud ilmiy-nazariy qarashlar,
xorijiy tajribalar va O‘zbekistondagi islohotlar tahlil qilinadi hamda samarali metodlar
va natijalar asosida amaliy takliflar beriladi.
References
Adabiyotlar.
1. UNESCO. (2017). A guide for ensuring inclusion and equity in education. Paris:
UNESCO Publishing.
2. UNICEF. (2020). Inclusive education for children with disabilities: Policy and
practice. New York.
3. Florian, L., & Black-Hawkins, K. (2011). Exploring inclusive pedagogy. British
Educational Research Journal, 37(5), 813–828.
4. Booth, T., & Ainscow, M. (2002). Index for Inclusion: Developing learning and
participation in schools. Bristol: Centre for Studies on Inclusive Education.
5. Slee, R. (2018). Inclusive education isn’t dead, it just smells funny. Routledge.
6. Norwich, B. (2013). Addressing tensions and dilemmas in inclusive education.
Routledge.
7. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori. (2020). 2020–2025 yillarda
inklyuziv taʼlimni rivojlantirish konsepsiyasi. Toshkent.
8. Abdullaeva, Z. (2021). Oʻzbekistonda inklyuziv taʼlimni rivojlantirish masalalari.
Pedagogika va psixologiya jurnali, 3(2), 45–52.
9. Xolmatova, D. (2022). Maxsus pedagogika va inklyuziv taʼlimda innovatsion
yondashuvlar. Taʼlim va innovatsion tadqiqotlar, 1(4), 99–108.
10. Savolainen, H., Engelbrecht, P., Nel, M., & Malinen, O. P. (2012). Understanding
teachers’ attitudes and self-efficacy in inclusive education. Teaching and Teacher
Education, 28(4), 520–529.
11. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi. (2021). Nogironligi boʻlgan
shaxslarni qoʻllab-quvvatlashga oid davlat dasturi. Toshkent.
12. Lindsay, G. (2007). Educational psychology and the effectiveness of inclusive
education. British Journal of Educational Psychology, 77(1), 1–24.
13. Eshmurodova, M. (2023). Inkluziv taʼlimda psixologik xizmatning oʻrni.
Oʻzbekiston pedagogika fanlari jurnali, 5(1), 87–94.
14. European Agency for Special Needs and Inclusive Education. (2018). Raising the
achievement of all learners in inclusive education. Odense, Denmark.