ARXEOLOGIYADA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARNING QO‘LLANILISHI: GIS VA 3D REKONSTRUKSIYA TAJRIBALARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: arxeologiya, GIS, 3D rekonstruksiya, raqamli texnologiyalar, arxeologik yodgorliklar, moddiy madaniyat, tarixiy meros, xaritalash, vizualizatsiya, ilmiy tadqiqot.Abstract
Annotatsiya. Arxeologiyada zamonaviy texnologiyalarni qo‘llash so‘nggi
yillarda ilmiy izlanishlarning samaradorligini oshirishda muhim vosita bo‘lib xizmat
qilmoqda. Xususan, GIS (Geografik Axborot Tizimlari) yordamida arxeologik
yodgorliklarning joylashuvi, ularning hududiy xususiyatlari hamda tarixiy landshaftlar
tahlili amalga oshirilmoqda. Bu usul qadimiy manzilgohlarni aniqlash, xaritalash va
ularning vaqt mobaynidagi o‘zgarishini o‘rganishda keng imkoniyat yaratadi.
Shuningdek, 3D rekonstruksiya texnologiyasi arxeologik topilmalarni raqamli shaklda
qayta tiklash, ko‘hna inshootlarning dastlabki ko‘rinishini ilmiy asosda namoyish etish
imkonini beradi. Ushbu texnologiyalar orqali moddiy madaniyat ob’ektlari nafaqat
saqlanib qoladi, balki jamoatchilikka vizual tarzda taqdim etiladi. Maqolada GIS va
3D rekonstruksiya tajribalari asosida arxeologik merosni o‘rganish, saqlash va
ommalashtirishning dolzarb masalalari yoritiladi.
References
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. Абдуллаев, К. Археология ва маданий меросни ўрганишда рақамли
технологиялар. – Тошкент: Фан, 2021.
2. Аскаров, А. Ўзбекистон археологияси. – Тошкент: Ўқитувчи, 2005.
3. Бобомуродов, Ш. GIS технологиялари ва уларнинг тарихий тадқиқотларда
қўлланилиши. – Тошкент: Университет нашриёти, 2019.
4. Зуфаров, Б. Маданий меросни сақлашда 3D технологиялардан фойдаланиш
имкониятлари. – Тошкент: Иқтисод-Молия, 2020.
5. Кожанов, Э. Археологияда инновацион методлар: тажриба ва натижалар. –
Самарқанд: СамДУ нашриёти, 2022.
6. Камолов, Ж. Ўзбекистонда археология фанини ривожлантиришда замонавий
технологияларнинг ўрни. – Бухоро: БухДУ нашриёти, 2023.
7. Султанов, Т. Ўзбекистонда маданий туризм ва археологиянинг ўзаро
боғлиқлиги. – Тошкент: Турон-Иқбол, 2021.
8. Клёсов, А.Н. Археология и компьютерные технологии. – Москва: Наука,
2015.
9. Reilly, P., & Shennan, S. Archaeology and the Information Age: A Global
Perspective. – London: Routledge, 2021.
10. Smith, N. 3D Imaging in Archaeology and Cultural Heritage. – London: Routledge,
2016.
