ARAB VA O’ZBEK TILLARIDA MORFOLOGIK TIZIM: FE’L VA OTLARNING SHAKLLANISHI
Keywords:
Kalit so‘zlar:arab tili, o‘zbek tili, morfologik tizim, fe’l shakllanishi, ot shakllanishi, ildiz-vazn, qo‘shimcha, grammatik kategoriya, qiyosiy tahlilAbstract
Annotatsiya: Mazkur maqolamda arab va o‘zbek tillarining morfologik tuzilishi,
xususan fe’l va ot so‘z turkumlarining shakllanishi, grammatik kategoriyalari va
yasalish usullari qiyosiy tahlil qilinadi. Ikkala tilning morfologik tizimidagi
o‘xshashlik va tafovutlar misollar bilan ochib beriladi.Tadqiqotlarda ham shuni
ko;rishimiz mumkinki, ikki til orasidagi grammatik tafakkur farqini tushunishga
yordam beradi. Arab tilining ildiz-vazn (formulaviy) tizimi va o‘zbek tilining
qo‘shimchalar (affiksatsiya) asosidagi yasalish tizimi o‘rtasidagi farqlar misollar
asosida ochib beriladi. Har ikki tilning fe’l va otlarda son, shaxs, zamon, jins, ko‘plik,
egalik kabi grammatik kategoriyalardagi o‘xshashlik va tafovutlar o‘rganiladi.
Tadqiqot natijalari ikki tilda morfologik tuzilishning mantiqiy asoslari va lingvistik
tafakkur shakllanishidagi farqlarni ko‘rsatadi.
References
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Qodirov, O. (2023). O‘zbek tilida fe’l yasalishining morfologik xususiyatlari. –
“Zamonaviy tilshunoslik tadqiqotlari” jurnali, №1, 17–25-betlar.
2. Baxtiyorova, F. (2023). Arab va o‘zbek tillarining fe’l kategoriyasini qiyosiy tahlil
qilish. – “Sharq tillari va lingvistika” jurnali, №2, 40–47-betlar.
3. Yusufov, N. (2024). O‘zbek tilida otlarning grammatik kategoriyalari. Toshkent:
Ilm Ziyo.
4. Abdullayeva, M. (2023). Arab tilida ot va fe’l yasalishining nazariy asoslari. – “Til
va jamiyat” jurnali, №3, 29–36-betlar.
5. Karimov, J. (2024). Qiyosiy tilshunoslik: arab va o‘zbek morfologiyasining
zamonaviy tahlili. – “Filologiya fanlari” jurnali, №1, 12–22-betlar.
6. Hasanova, D. (2024). Arab tilining zamonaviy grammatikasi. Toshkent: Fan va
texnologiya.
7. Ashurova, Z. (2023). O‘zbek tilining grammatik strukturasi va arab tili bilan
bog‘liqligi. – “Til va adabiyot” ilmiy to‘plami, №2, 55–61-betlar.
8. Sayfullayev, M. (2024). Fe’l shakllari va zamon kategoriyasi: arab va o‘zbek
tillarining qiyosi. – “O‘zbek tilshunosligi muammolari”, №1, 19–27-betlar.
9. Rasulova, T. (2025). Arab va o‘zbek tillarining grammatik tafakkuri: morfologik
yondashuv. – “Qiyosiy filologiya” jurnali, №1, 33–40-betlar.
10. Ibn Salim, A. (2023). Modern Arabic Morphology: Theory and Application.
Riyadh: Al-Lugha Publications.
