TASHQI IQTISODIY FAOLIYAT ISHTIROKCHILARINI TOIFALASHDA BOJXONA ORGANLARI TOMONIDAN SUNʼIY INTELLEKT TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH AMALIYOTI TAHLILI
Keywords:
Kalit soʻzlar: Bojxona maʼmuriychiligi, tashqi iqtisodiy faoliyat, ishtirokchilarni kategoriyalash, xavflarni boshqarish, raqamli texnologiyalar, elektron deklaratsiya, “yagona darcha”, katta maʼlumotlar tahlili, mashinaviy oʻrganish, skoriң algoritmlari.Abstract
Annotatsiya: Maqolada globallashuv va tashqi savdo aylanmasi oʻsishi
sharoitida bojxona organlari oldida turgan ustuvor vazifalar tahlil qilingan. Xususan,
tashqi iqtisodiy faoliyat ishtirokchilarini kategoriyalash amaliyotining ahamiyati,
ularni xavf darajasi va ishonchliligiga koʻra turli guruhlarga ajratish orqali bojxona
nazorati samaradorligini oshirish masalalari yoritilgan. Shu bilan birga, raqamli
texnologiyalarning bojxona maʼmuriychiligiga joriy etilishi, elektron deklaratsiya,
“yagona darcha” tizimi, katta maʼlumotlar tahlili va mashinaviy oʻrganish asosidagi
modellardan foydalanish imkoniyatlari tahlil etilgan. Maqolada bojxona organlarining
himoya va servis funksiyalarini uygʻunlashtirishda raqamli vositalarning roli, mavjud
muammolar hamda ularning yechimlari koʻrsatib oʻtilgan.
References
Foydalanilganadabiyotlar va internet saytlari:
1. Oʻzbekiston Respublikasi Bojxona kodeksi. – Toshkent: Adolat, 2021.
2. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2025-yil 25-martdagi “Davlat bojxona
xizmati organlarining faoliyatini tashkil etish va bojxona maʼmuriyatchiligini
takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi PF–57-son Farmoni.
3. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 8-apreldagi “Bojxona
maʼmuriyatchiligini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi PQ–
208-son qarori.
4. Jahon bojxona tashkiloti (WCO). Customs Risk Management Compendium. –
Brussels: WCO, 2021.
5. UNCTAD. Digital Customs and Single Window Implementation. – Geneva:
United Nations, 2022.
6. OECD. Trade Facilitation and the Digital Economy. – Paris: OECD Publishing,
2021.
7. WTO. World Trade Report 2022: Digital technologies and trade. – Geneva: World
Trade Organization, 2022.
8. Karimov, A. & Raxmonov, B. Bojxona ishini tashkil etish va nazorat tizimlari. –
Toshkent: Iqtisodiyot, 2020.
9. Lutfullaev, M. Xalqaro savdo va bojxona maʼmuriyatchiligi. – Toshkent: TDIU
nashriyoti, 2019.
10. World Bank. Doing Business Report: Trading Across Borders. – Washington D.C.,
2020.
