SUGʻURTA KOMPANIYALARI INVESTITSION FAOLIYATINING OʻZBEKISTON KAPITAL BOZORINI RIVOJLANTIRISHDAGI OʻRNI
Keywords:
Kalit soʻzlar: sugʻurta kompaniyalari, investitsion faoliyat, kapital bozori, institutsional investorlar, obligatsiyalar, aksiyalar, likvidlik, ALM (aktiv– majburiyatlarni muvofiqlashtirish), risklarni boshqarish, prudensial me’yorlar, emissiya bozori, infratuzilma moliyalashtirish.Abstract
ANNOTATSIYA
Ushbu tezis sugʻurta kompaniyalarining investitsion faoliyati Oʻzbekiston
kapital bozorini rivojlantirishdagi oʻrnini tahlil qiladi. Sugʻurta mukofotlari va
zaxiralari yigʻindisi uzoq muddatli “uzun pul” manbai sifatida davlat va korporativ
obligatsiyalar, aksiyalar, ipoteka va infratuzilma loyihalariga yoʻnaltirilishi mumkin;
bu esa likvidlikni oshiradi, rentabellik egri chizigʻini shakllantirishga yordam beradi
va emissiya hajmlarini barqarorlashtiradi. Ishda institutsional investor sifatidagi
sugʻurta sektorining rolini, aktiv–majburiyatlarni muvofiqlashtirish (ALM) talablari
va risklarni boshqarish mexanizmlarini yoritish bilan birga, prudensial me’yorlar,
investitsion limitlar, kafil instrumentlari hamda xalqaro standartlar (solvency, IFRS)
bilan uygʻunlik masalalari ko‘rib chiqiladi. Tahlil kapital bozorida institutsional
talabni kengaytirish, emissentlar uchun xarajatlarni kamaytirish, shaffoflik va
investorlarga ishonchni oshirish yoʻllarini taklif etadi hamda sugʻurta–kapital bozori
sinergiyasi orqali iqtisodiyotning real sektoriga kapital oqimini kuchaytirish bo‘yicha
amaliy tavsiyalar beradi.
References
1. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti qarori PQ–170 “Kapital bozorini rivojlantirish
strategiyasi toʻgʻrisida”, 28.04.2023.
2. “Sugʻurta faoliyati toʻgʻrisida”gi Qonun (yangi tahriri), OʻRQ–819, 20.01.2024.
3. Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi. “Sugʻurta bozori rivojlanish
ko‘rsatkichlari bo‘yicha hisobot”, 2024.
4. Kapital bozorini rivojlantirish agentligi. “2023–2025 yillar uchun kapital
bozorining istiqbollari”, Toshkent, 2024.
5. Jahon banki. Uzbekistan Financial Sector Assessment, Washington, 2023.
6. International Association of Insurance Supervisors (IAIS). Global Insurance
Market Report 2024.
7. OECD. Institutional Investors and Long-Term Investment, Paris, 2023.
8. IFRS Foundation. IFRS 17 Insurance Contracts: Implementation Guidance,
London, 2024.
9. Solvency II Directive (2009/138/EC) — Europe Insurance Risk Management
Standards.
10. Oʻzbekiston Respublikasi Davlat statistika qoʻmitasi. “Moliyaviy xizmatlar sektori
bo‘yicha 2024-yil statistik to‘plami”.
11. Kapital bozorini rivojlantirish agentligi rasmiy maʼlumotlari — www.cma.uz
(2023–2025).
12. World Bank Group. Capital Market Development in Emerging Economies:
Uzbekistan Case Study, 2023.
13. Fitch Ratings. Uzbek Insurance Sector Outlook 2024.
14. Moody’s Investors Service. Uzbekistan Insurance Market Review 2024.
15. Asian Development Bank (ADB). Developing Long-Term Finance in Central Asia,
Manila, 2023.
