DORIS LESSINGNING “QURBON”(“CASUALTY”) VA “AYOLLAR BO‘LIMI” (“WOMB WARD”) QISQA HIKOYALARIDA OBRAZLARNI KONTRAST ASOSIDA YARATISH MAHORATI: QIYOSIY TAHLIL
Keywords:
Kalit so‘zlar: ayol obrazi, psixologik realizm, ijtimoiy tafovut, yolg‘izlik, mehr-muhabbat, satirik ruhAbstract
Anotatsiya
Doris Lessingning qisqa hikoyachiligi badiiy mahoratining muhim
xususiyatlaridan biri — obrazlarni kontrast asosida yaratish tamoyilidir. Ayniqsa,
“Qurbon” (“Casualty”) va “Ayollar bo‘limi (“Womb Ward”) qisq hikoyalarida ushbu
uslubiy yondashuv yorqin ko‘rinadi. “Qurbon”da kasalxona qabulxonasida navbat
kutayotgan odamlardan biri bo‘lgan “Auntie” obrazi bilan og‘ir jarohatlangan yigitning
kutilmagan kirib kelishi kontrast tarzida tasvirlanadi. Bir tomondan, “Auntie”ning
tinimsiz shikoyatlari, e’tibor va mehr istagi satirik ruhda ochilsa, ikkinchi tomondan,
hayot-mamot orasida yotgan yigit obrazi odamlarni beparvolikdan hushyorlikka olib
keladi. Shu tariqa yozuvchi kundalik mayda shikoyatlar bilan real fojea o‘rtasidagi
keskin tafovutni ifodalaydi. “Ayollar bo‘limi” (“Womb Ward”) qisqa hikoyasida esa
kontrast individual ayol obrazlari orqali amalga oshiriladi. Mildred Grant — butun
umrini eriga qaramlikda o‘tkazgan ayol sifatida tasvirlanadi, uning yig‘ilari va
yolg‘izlikdan qo‘rquvi bolalarcha iztirobni aks ettiradi. Kuk xonim esa mutlaqo boshqa
qiyofa: mustaqil, hayotini yolg‘iz o‘tkazgan, ammo oxir-oqibat mehr ko‘rsatishga
qodir ayol. Shu qarama-qarshi tipologiya orqali Lessing insoniy mehr va yolg‘izlik
muammolarini falsafiy teranlikda yoritadi. Demak, har ikki qisqa hikoyada kontrast
usuli nafaqat syujet dinamikasini kuchaytiradi, balki ijtimoiy va psixologik ma’nolarni
chuqur ochishga xizmat qiladi. Lessingning badiiy mahorati shundaki, u obrazlarni
oddiy tafsilotlar va tabiiy dialoglar vositasida kontrastlashtirib, insoniy hayotdagi
dramatik vaziyatlarni yorqin va ta’sirchan shaklda ifodalay oladi.
References
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. Lessing, D. The Habit of Loving. – London: Michael Joseph, 1958.
2. Lessing, D. The Story of a Non-Marrying Man and Other Stories. – London:
Jonathan Cape, 1972.
3. Lessing, D. Collected Stories. – London: HarperCollins, 1994.
4. Bloom, H. (tahr.). Doris Lessing. – Nyu-York: Chelsea House Publishers,
2003.
5. Sprague, C. “The Short Stories of Doris Lessing: Patterns of Alienation.” //
Journal of Modern Literature. – 1987. – №13(1). – B. 45–62.
6. Rubenstein, R. The Novelistic Vision of Doris Lessing: Breaking the Forms of
Consciousness. – Urbana: University of Illinois Press, 1979.
7. Daymond, M. J. “Women and Writing in Southern Africa: The Case of Doris
Lessing.” // Research in African Literatures. – 1996. – №27(2). – B. 125–138.
8. Cornwell, N. The Modern British Novel. – London: Routledge, 2006.
9. Lodge, D. The Art of Fiction. – London: Penguin, 1992.
10. Cederstrom, L. “Human Needs and Social Constraints in Doris Lessing’s Short
Stories.” // Contemporary Literature. – 1985. – №26(3). – B. 310–328.
