РАКАМЛИ ЭПИДЕМИОЛОГИЯДА GIS ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИНГ ИНТЕГРАЦИОН ВА АНАЛИТИК ИМКОНИЯТЛАРИ.
Keywords:
Калит сўзлар: Географик ахборот тизимлари (GIS), Спатиал эпидемиология, Геоахборот технологиялари, Эпидемиологик геоаналитика, Геоэпидемиологик моделлаштириш, Эпидемик кластерлаш ва хавф зоналарини прогнозлаш, Интерактив эпидемиологик хариталаш, Маълумотларни интеграциялаш ва геокодлаш, Рақамли эпидемиологик мониторинг ва сурвеилланс тизими.Abstract
Резюме: Мақолада географик ахборот тизимлари (GIS)нинг замонавий
эпидемиологиядаги ўрни ва стратегик аҳамияти илмий асосда ёритилган. GIS
технологиялари касалликларнинг ҳудудий ва вақт бўйича тарқалиш
динамикасини аниқлаш, эпидемик жараёнларни моделлаштириш ҳамда хавф
зоналарини прогноз қилишда юқори самара бераётган инновацион усул
сифатида тавсифланади. Тадқиқотда GISнинг статистик, демографик ва эколого-
эпидемиологик маълумотлар билан интеграциялаш имкониятлари таҳлил
қилинган. Шунингдек, рақамли эпидемиология шароитида ахборот
тизимларининг маълумот сифатини ошириш, таҳлилни тезкор ва интерактив
шаклда амалга оширишдаги роли очиб берилган. Ўзбекистон шароитида GIS
технологияларини эпидемиологик назорат тизимига жорий этиш орқали
инфекцион ва ноинфекцион касалликлар бўйича илмий таҳлилларнинг аниқлиги,
профилактика тадбирларининг самарадорлиги ҳамда соғлиқни сақлаш
тизимининг рақамли трансформация даражаси сезиларли ошиши мумкинлиги
илмий жиҳатдан асосланган.
References
Фойдаланилган адабиётлар
1. World Health Organization (WHO). Using GIS for Health and Disease
Mapping: Global Surveillance Report. Geneva: WHO Press, 2023.
2. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). GIS and Public Health
Mapping for COVID-19 Response. Atlanta, USA: CDC Publications, 2022.
3. Public Health England (PHE). Spatial Modelling of Measles and Influenza
Outbreaks in the UK. London: PHE Research Division, 2021.
4. Zhang, L., & Chen, H. (2020). Application of GIS-based Health Code System in
COVID-19 Prevention in China. International Journal of Medical Informatics,
142, 104–118.
5. Africa CDC & WHO Africa. AfriGIS Surveillance Network: Strengthening
Disease Monitoring in Africa. Addis Ababa, 2022.
6. European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). EpiMap
Platform: A GIS-Based Tool for Non-Communicable Disease Surveillance in the
EU. Stockholm: ECDC Technical Report, 2023.
7. Cromley, E. K., & McLafferty, S. L. (2018). GIS and Public Health. 3rd ed.
New York: The Guilford Press.
8. Lawson, A. B. (2019). Bayesian Disease Mapping: Hierarchical Modeling in
Spatial Epidemiology. Boca Raton: CRC Press.
9. Pfeiffer, D., Robinson, T., Stevenson, M., Stevens, K., Rogers, D., & Clements,
A. (2008). Spatial Analysis in Epidemiology. Oxford University Press.
