SOLIQ NAZORATINI TASHKIL ETISHDA XORIJIY MAMLAKATLARNING ILGʻOR TAJRIBALARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: Soliq nazorati, soliq tekshiruvi, soliq ma’murchiligi, soliq tizimi, Rossiya tajribasi, Qozog‘iston tajribasi, xalqaro soliq nazorati, kamerаl tekshiruv, risk mezonlari, soliq islohoti.Abstract
Annotatsiya
Ushbu maqolada xorijiy mamlakatlarda soliq nazoratini tashkil etishning ilg‘or
tajribalari tahlil qilinadi. Rossiya, AQSH, Qozog‘iston, Norvegiya, Yaponiya va
Buyuk Britaniya kabi mamlakatlar misolida soliq nazorati tizimining shakllanishi,
nazorat shakllari va tahlil mexanizmlari o‘rganilgan. Tadqiqot davomida xorijiy tajriba
asosida soliq nazoratining samaradorligini oshirish yo‘llari, xavf mezonlariga
asoslangan yondashuvlar hamda soliq to‘lovchilar bilan interaktiv aloqalar
mexanizmlari tahlil qilindi. Natijalarga ko‘ra, zamonaviy soliq boshqaruvi tizimida
analitik texnologiyalar, risk baholash dasturlari (EOD, FIRA-Pro va boshqalar) hamda
soliq to‘lovchilarni ixtiyoriylik asosida majburiyatlarni bajarishga undovchi
yondashuvlar eng samarali deb topildi. Maqola yakunida O‘zbekiston soliq tizimini
takomillashtirish uchun xorijiy amaliyotdan foydalanish bo‘yicha tavsiyalar berilgan.
References
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Россия Федерацияси Солиқ кодекси, 82-модда.
2. Федеральная налоговая служба РФ. Годовой отчет о результатах контрольной
деятельности, 2023.
3. Ministry of Finance of Japan. Tax Administration Annual Report, 2022.
4. OECD. Tax Administration 2023: Comparative Information on OECD and Other
Advanced and Emerging Economies. Paris: OECD Publishing, 2023.
5. U.S. Internal Revenue Service (IRS). Data Book, 2022.
6. Qozog‘iston Respublikasi Soliq kodeksi, 2022-yilgi tahrir.
7. Azizov Sh., Turayea Z. Soliq nazoratini takomillashtirishning zamonaviy
yo‘nalishlari. – T.: Bank-Moliya akademiyasi nashriyoti, 2024.
8. IMF (2022). Tax Administration Diagnostic Assessment Tool (TADAT) –
Methodology and Indicators. Washington D.C
