AQLIY RIVOJLANISHDA ORQADA QOLGAN BOLALARNI INKYUZIV TA’LIMDA O’QITISH METODIKASI
Keywords:
Kalit so‘zlar: Inklyuziv ta’lim, Aqliy rivojlanish sustligi, Maxsus pedagogika, Differensial yondashuv, Adaptiv ta’lim texnologiyalari, Psixologik-pedagogik qo‘llab- quvvatlash, Rivojlantiruvchi ta’lim, Kognitiv kompetensiyalar, Multi-sensor metodlar, Individual yondashuvAbstract
Annotatsiya.Ushbu maqolada aqliy rivojlanishda orqada qolgan bolalarni
inklyuziv taʼlim sharoitida o‘qitish metodikasining nazariy va amaliy jihatlari
yoritiladi. Tadqiqotda maxsus pedagogika, defektologiya va inklyuziv taʼlim
konsepsiyalariga asoslanilgan holda ushbu toifadagi o‘quvchilarning individual
psixologik, kognitiv va ijtimoiy-emotsional xususiyatlari tahlil qilinadi. Inklyuziv
sinflarda taʼlim jarayonini samarali tashkil etish uchun differensial yondashuv, adaptiv
o‘quv dasturlari, vizual-ko‘rgazmali materiallardan foydalanish, kichik guruhli faoliyat
va ko‘p darajali topshiriqlar kabi metodlar asosiy o‘rinda turadi. Shu bilan birga,
o‘qituvchi-fasilitatorning roli, ota-ona hamkorligi va psixologik-pedagogik qo‘llab-
quvvatlash tizimi o‘quvchilarning taʼlim jarayoniga muvaffaqiyatli qo‘shilishida
muhim omillar sifatida ko‘rib chiqiladi. Tadqiqot natijalari inklyuziv maktablarda
aqliy rivojlanishi sust bolalar bilan ishlashda zamonaviy pedagogik texnologiyalar,
adaptiv baholash usullari va rivojlantiruvchi taʼlim strategiyalarining yuqori
samaradorligini ko‘rsatadi. Maqola inklyuziv taʼlim sifatini oshirish uchun kompleks
yondashuv zarurligini asoslaydi.
References
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI
1. Vygotskiy, L.S. Mind in Society: The Development of Higher Psychological
Processes. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1983.
2. Luriya, A.R. Neuropsychology of Memory. New York: Academic Press, 1976.
3. Rubinshteyn, S.L. Psikhologiya uchebnoy deyatelnosti. Moskva: Prosveshcheniye,
1989.
4. Pevzner, M.S. Defektologiya: teorii i praktika. Moskva: Pedagogika, 1990.
5. Mittler, P. Working Towards Inclusive Education: Social Contexts. London: David
Fulton, 2019.
6. Kauffman, J.M., Hallahan, D.P. Special Education: What It Is and Why We Need
It. Boston: Pearson, 2021.
7. Salend, J.W. Creating Inclusive Classrooms: Effective and Reflective Practices.
Boston: Pearson, 2017.
8. UNESCO. A Guide for Ensuring Inclusion and Equity in Education. Paris:
UNESCO, 2017.
9. UNICEF. Inclusive Education in Practice: Global Lessons. New York: UNICEF,
2020.
10. OECD. Inclusive Education for Students with Disabilities. Paris: OECD Publishing,
2021.
11. Abdullaev, K. Aqliy rivojlanishda nuqsoni bo‘lgan bolalar bilan ishlash metodikasi.
Toshkent: Sharq, 2005.
12. Sodiqova, M. Inklyuziv ta’lim va maxsus pedagogika. Toshkent: Universitet
nashriyoti, 2012.
13. Jabborov, A. Logopedik va korreksion ishlar metodikasi. Toshkent: Fan, 2016.
14. Toshpulatova, D. Inklyuziv maktablarda pedagogik yondashuvlar. Samarqand:
Zarafshon, 2018.
15. Foltz, R. Spirituality and Governance in the Age of Timur. Islamic Studies Review,
2019.
