HAZM NAYINING TURLI DARAJADAGI KIMYOVIY KUYISHIDA BUYRAK USTI BEZIDA YUZAGA KELADIGAN MORFOMETRIK O‘ZGARISHLAR.
Keywords:
Kalit so‘zlar: buyrak usti bezi, hazm nayi, kimyoviy kuyish, morfometriya, immunogistokimyo, sirka kislotasi, eksperimentAbstract
Annotatsiya
Ushbu maqolada hazm nayining turli darajadagi kimyoviy kuyishida buyrak usti
bezida yuzaga keladigan morfometrik o‘zgarishlar eksperimental sharoitda o‘rganildi.
Tadqiqot davomida oq zotsiz kalamushlarda sirka kislotasi yordamida kimyoviy
kuyish modeli yaratildi va buyrak usti bezining morfometrik ko‘rsatkichlari histologik,
gistokimyoviy hamda immunogistokimyoviy usullar orqali tahlil qilindi. Natijalar
buyrak usti bezining zona glomeruloza, zona fascikulata va zona retikularis qismlarida
kattalashish, hujayra yadrolarining gipertrofiyasi va stromaning o‘zgarishlarini
ko‘rsatdi. Bu o‘zgarishlar organizmning stressga nisbatan adaptiv reaksiyasini
ifodalaydi. Tadqiqot natijalari kimyoviy kuyishlarning endokrin tizimga ta’sir
mexanizmlarini chuqur tushunish imkonini beradi.
References
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Ostapenko Yu.N. Modelirovanie ozhogov pishchevoda i zheludka u laboratornykh
zhivotnykh. Eksperimental’naya meditsina, 2014; №3: 45–51.
2. Cheng H.T., Hsu C.T., Lin C.H. The pathophysiology of esophageal burns and the
systemic response in rats. Burns, 2018; 44(2): 395–404.
3. Hasanova D.A., Fattoyev N.B. Morfometrik tahlil usullari va ularning
eksperimental morfologiyadagi ahamiyati. Buxoro davlat tibbiyot instituti ilmiy
jurnali, 2024; 2(1): 56–63.
4. Selye H. The Stress of Life. McGraw-Hill, New York, 1956.
5. Sapin M.R., Nikitina T.A. Eksperimental o‘rganishlarda buyrak usti bezining
histokimyoviy o‘zgarishlari. Morfologiya, 2017; 152(2): 44–49.
6. Rybakova M.G., Zaharova O.V. Kuyish travmasida endokrin javob mexanizmlari.
Vestnik Biologii i Meditsiny, 2019; 5(3): 123–130.
7. Ganeshan K., Chawla A. Metabolic regulation in tissue regeneration and fibrosis.
Nature Reviews Endocrinology, 2020; 16(11): 685–701.
8. Patel S., Mahadevan N. Burn injury and hormonal regulation: A review of adrenal
cortical response. Journal of Experimental Pathology, 2021; 14(3): 78–86.
9. Aliev B.A., Khakimova N.R. Kimyoviy kuyishlar patogenezi va morfometrik tahlil
metodikasi. Uzbek Journal of Experimental Medicine, 2023; 1(2): 15–24.
10. Gusev E.I., Martynov M.Yu. Stress va endokrin tizim faoliyati o‘zaro bog‘liqligi.
Jurnal eksperimentalnoy endokrinologii, 2020; 66(4): 231–239.
11. Solovieva T.V., Egorova L.M. Izmeneniya v kory nadpochechnikov pri
travmaticheskom shoke. Patologicheskaya fiziologiya, 2015; 2(1): 73–80.
12. Orlova A.A., Yusupova E.V. Gistokimyoviy metodlar va ularning diagnostik
ahamiyati. Rossijskij morfologicheskij vestnik, 2016; 5(2): 112–118.
13. Pankratova T.A., Tikhonov V.I. Adrenokortikal reaktivnost pri ostrom strese.
Meditsinskaya morfologiya, 2018; 3(2): 84–92.
14. Kim J., Lee H., Park S. Adrenal morphology and function following chemical injury
in rats. Histochemistry and Cell Biology, 2019; 151(3): 287–296.
15. Qodirova D.M., Toshpulatov I.A. Eksperimental kuyishlarda morfometrik baholash
usullari. O‘zbekiston tibbiyot jurnali, 2022; 4(1): 47–54.
16. Pavlenko O.M., Astafyeva L.I. Oksidlovchi stress va endokrin tizim adaptatsiyasi.
Endokrinologicheskiy vestnik, 2018; 6(3): 96–103.
17. Li J., Wang C., Huang X. Histopathological changes of adrenal glands in burn
injury. Experimental and Therapeutic Medicine, 2020; 19(5): 3567–3574.
18. Murodova N.B., Hamroyev B.B. Kuyish sharoitida hayvonlarda buyrak usti
bezining gistokimyoviy o‘zgarishlari. Buxoro Tibbiyot axborotnomasi, 2024; 1(3):
22–29.
19. Samanov S.R., Teshaev Sh.A. Eksperimental travma va anesteziya ta’sirida yurak
morfologiyasi. Buxoro davlat tibbiyot instituti ilmiy to‘plami, 2024; 2(2): 57–64.
20. Sharma A., Kumar R., Singh V. Adrenal histopathology and oxidative stress under
experimental burn injury. Indian Journal of Experimental Biology, 2021; 59(6):
401–409.
21. Ritchie L., Fisher K. Corticosteroid response during systemic injury and
inflammation. Journal of Endocrine Research, 2017; 12(4): 185–192.
22. Morozov A.V., Belyaeva E.N. Immunogistokimyoviy diagnostika usullarining
zamonaviy yondashuvlari. Laboratornaya meditsina, 2019; 5(1): 14–23.
23. Fazilov B.I., Nasriddinova Z.K. Eksperimental kuyishlarda antioksidant tizimning
o‘zgarishi. Uzbek Biomedical Journal, 2023; 2(1): 61–68.
24. Zaytseva N.A., Ivanov D.S. Burn stress and adrenal cortex reaction in rats:
Histological correlation. Burns & Trauma, 2022; 10(4): 211–220.
25. Hasanova D.A., Fattoyev N.B. Experimental study of adrenal cortex remodeling
under chemical injury conditions. Scientific and Innovative Therapy Journal, 2025;
3(1): 33–42.