GENDER-NEYTRAL TILNING NEMIS JAMİYATIDA AYOLLAR TASAVVURİGA VA O‘ZİNİ BAHOLASHGA TA’SİRİ
Abstract
Kirish
So‘nggi yillarda Germaniyada gender tengligi va adolatli til masalalari keng
muhokama qilinmoqda. Jamiyatda ayollar va erkaklarning ijtimoiy mavqei teng
bo‘lishiga qaramay, til tizimi hali ham erkak shakllarni umumiy shakl sifatida
qo‘llashga moyildir. Masalan, “der Lehrer” (o‘qituvchi) so‘zi ko‘pincha erkakni
anglatadi, holbuki ayollarni ham qamrab olishi kerak. Bunday holat “grammatik
erkaklik” (das generische Maskulinum) deb ataladi.
Gender-neytral (yoki gender-adolatli) til esa ushbu muammoni hal qilishga
qaratilgan. U barcha jins vakillarining teng ishtirokini ifodalovchi shakllardan
foydalanishni taklif etadi, masalan: Lehrerinnen und Lehrer, Polizistinnen*,
Studierende va hokazo. Ushbu maqolada gender-neytral tilning nemis jamiyatida,
ayniqsa yosh avlod — o‘quvchi qiz va o‘g‘il bolalar ongiga, ularning o‘zini
baholashiga qanday ta’sir ko‘rsatishi o‘rganiladi.
References
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Stahlberg, D., & Sczesny, S. (2024). Effects of gender-fair language on the
cognitive representation of women in stereotypically masculine occupations and
occupational self-efficacy among primary school girls and boys. Sex Roles
Journal.
2. Pusch, L. F. (1990). Das Deutsche als Männersprache. Suhrkamp Verlag.
3. Trömel-Plötz, S. (1982). Frauensprache, Sprache der Veränderung. Fischer
Verlag.
4. Hellinger, M. (2011). Language and Gender in the German Context. Berlin: de
Gruyter.
5. Duden Verlag. (2021). Gendergerechter Sprachgebrauch im Deutschen.