O‘ZBEKISTONDA MEDIA SAVODXONLIKNI OSHIRISHNING ZAMONAVIY USULLARI
Keywords:
Kalit so‘zlar: media savodxonlik, raqamli kompetensiya, axborot xavfsizligi, dezinformatsiya va manipulyatsiya, fact-checking, data-oddiylashtirish (data simplification), raqamli pedagogika, STEAM yondashuvi, gamifikatsiya, mikroo‘qitish (microlearning), kritik fikrlash, algoritmik xabardorlik, vizual savodxonlik, ijtimoiy tarmoqlar etikasi, mahalliy kontekst.Abstract
Annotatsiya: Maqolada O‘zbekistonda media savodxonlikni oshirishga doir
zamonaviy yondashuvlar nazariy va amaliy jihatdan tahlil qilinadi. Avvalo, media
savodxonlik tushunchasining mazmuni - axborotni izlash, tahlil qilish, baholash va
mas’uliyatli yaratish ko‘nikmalari - konseptual asos sifatida yoritiladi. Raqamli
muhitda dezinformatsiya, manipulyativ narrativlar, “deepfake” kontent, algoritmik
filtrlash va e’tibor iqtisodiyotining ta’siri kabi xavf omillari mahalliy kontekstda
muhokama etiladi.
References
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
1. UNESCO. Media and Information Literacy: Policy and Strategy Guidelines.
Paris: UNESCO, 2013.
2. Livingstone, S., & Bulger, M. A Global Framework for Media and Information
Literacy. London: LSE Media Department, 2014.
3. Potter, W. James. Media Literacy. 9th Edition. Thousand Oaks: SAGE
Publications, 2022.
4. Hobbs, Renee. Digital and Media Literacy: Connecting Culture and Classroom.
Corwin Press, 2011.
5. Aufderheide, Patricia. Media Literacy: A Report of the National Leadership
Conference on Media Literacy. Aspen Institute, 1993.
6. Buckingham, David. Media Education: Literacy, Learning and Contemporary
Culture. Polity Press, 2003
7. Silverblatt, A., Ferry, J. K., & Finan, B. Approaches to Media Literacy: A
Handbook. New York: Routledge, 2015.
8. European Commission. European Media Literacy Index 2023. Brussels: Open
Society Institute, 2023.
9. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PQ–5106-son Qarori. Axborot
sohasini yanada rivojlantirish hamda ommaviy axborot vositalarini qo‘llab-
quvvatlash chora-tadbirlari to‘g‘risida. — Toshkent, 2021-yil 10-mart.
10. Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi.
Raqamli savodxonlikni oshirish konsepsiyasi. — Toshkent, 2022.
11. Fayzullayev, F. F. Raqamli transformatsiya sharoitida axborot madaniyati. —
Toshkent: O‘zDJTU nashriyoti, 2023.
12. Nazarova, G. M. Axborot savodxonligi va raqamli kompetensiyalarni
rivojlantirishning didaktik asoslari. — Toshkent: TDPU nashriyoti, 2022.
13. UzA axborot agentligi. Media savodxonlik: yoshlar orasida tanqidiy fikrlashni
rivojlantirish omillari. — www.uza.uz, 2024-yil 5-aprel.
14. Akhmedova, D. R. Gamifikatsiya va mikroo‘qitish asosida media savodxonlikni
oshirish tajribasi. — “Zamonaviy ta’lim” jurnali, 2024, №4, 29–36-betlar.
15. MediaCentr Uzbekistan. Media va axborot savodxonligi bo‘yicha o‘quv
qo‘llanma. — Toshkent, 2023.
16. Yuldasheva, N. A. Talabalarda tanqidiy fikrlashni rivojlantirishda media ta’lim
texnologiyalari. — Toshkent: O‘zDJTU ilmiy to‘plami, 2024.
17. Khan, M., & Ahmad, S. Gamification in Education: Enhancing Digital Literacy.
— Journal of Educational Technology, 2021, Vol. 18(2), pp. 110–119.
18. O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi. Media savodxonlikni oshirish
bo‘yicha milliy dastur loyihasi. — Toshkent, 2023.
